ԴՈՒՔ ՎԱԽԵՑԵՔ...

Դուք վախեցեք շիրիմներից առևանգված,
Ու վանքերից մեր քարուքանդ դուք վախեցեք,
Մատուռներից և ուխտերից մեր անարգված,
Մեր կորցրածից, ձեր գտածից դուք վախեցեք:
Կմրմնջան երկրի խավար գիշերվա մեջ
Ուրվականներն անշիրմաքար մեր զոհերի,
Ու կհնչեն լուռ ու անճառ գիշերվա մեջ
Ձայնարկումները՝ պարզված առ Տեր վերին:
Դուք վախեցեք ավեր-խավար մեր գոմերից,
Քարուքանդված մեր տներից դուք վախեցեք,
Վախենալով դուք մեր ամեն հիշատակից,
Դուք վախեցեք, սերունդներին ձեր վախեցրեք:
Կամրջի տակ, քանդված վանքում, ավեր գյուղում,
Օ՜, վախեցեք դուք մեր ոգու ուրվականից,
Ավերակի գլխին հանկարծ աստղն է շողում,
Առ Հիսուսի սուրբ մսուրն է քաշում նա ինձ:

ՀԵՇՏԻԱ
1.
Չեմ հասկացել՝ ինչ են ասել
Աղբյուրներդ քարերի մեջ,
Չեմ հասկացել, բայց այն ձայնը
Հենց չեմ լսել,
Թվացել է՝ ծերանում եմ ջահել-ջահել:
Չեմ հասկացել խորհուրդները
Գիշերներիդ սև ու խորունկ,
Չեմ հասկացել, սակայն ինձ հետ
Հենց չեն խոսել,
Ցերեկներն էլ դարձել են մութ:
Չեմ հասկացել քեզ մոտիկից, չեմ հասկացել...
Հենց հեռացել եմ քեզանից,
Մասրենիներդ խարույկ են ասես դարձել,
Խատուտիկներդ՝ սյուքերի շուրթին զռիկ,
Ու դյութելով ինձ վերստին ետ են քաշել:
Չեմ հասկացել՝ ինչ է ասել
Ծխնելույզի վրա քամին,
Ինչ մեղեդի մատնահարել
Հեռագրական լարերին...
Ու ինչ, հիմա, երբ որ արդեն նրանք լռել,
Նրանք լռել, հիմա ես եմ լեզու առել,
Ու դառնալով հիմա բառեր,
Չգիտեմ ինձ, թե՞ քեզ եմ ուզում թարգմանել:
2.
Հեշտիան հեշտագին արբունք-հեշտանք է,
Գիշերների մեջ տամուկ մի շեր,
Կապույտ մուժի տակ տաք վերհուշանք է,
Գորտերի երգում ճոճվող գիշեր:
Աղբյուրի ծիծաղ, ասուպի խաղ է,
Մարգերի թույր է հաշիշաբույր,
Մշո մի փշուր, Բյուրակնի տաղ է,
Կիսատ աղոթք է, կիսատ համբույր:
Կռունկի կանչ է, սագերի ճիչ է,
Մորս հայացքն է բարի, ներհուն,
Հեշտիան ձնագույն ձիու խրխինջ է,
Հիրոսիմայից հեռո՜ւ, հեռու...
3.
Միջնադարյան քարե ձիեր՝
Գյուղիս վանքի գավթում կանգնած,
Որտե՞ղ են հեծյալները ձեր՝
Ասպետական ու սրտաբաց,
Միջնադարյան քարե ձիեր,
Ի՞նչ հոգսերի դուռ եք բացում,
Կորել է ախորժակը ձեր,
Քանի՜ դար է, չեք արածում:
Ձեր հեծյալաց գնալուց ետ
Եկան օրերը ու անցան,
Քանի՜ մանչուկ մեջքերին ձեր
Սլացք-տենչով հասունացան,
Միջնադարյան քարե ձիեր՝
Գյուղիս վանքի գավթում կանգնած,
Իմ մրմունջն էլ, հանց լուռը ձեր,
Անաս ցավով լեցուն մի լաց:
Շուտով ինքս էլ եմ գնալու
Աշխարհը ձեր հեծյալների,
Կասեմ՝ բերել եմ ձեզ ողջույն,
Բարև ունեք ձեր ձիերից,
Կժպտան ձեր հեծյալները՝
Ապրեն բերող և ուղարկող,
Դուք կլսեք, կապրեք, ձիեր,
Իսկ ես արդեն դառնում եմ հող:
Գյուղիս վանքի գավթում կանգնած
Միջնադարյան քարե ձիեր,
Կանգնած այդպես վարգում եք, բայց...
Քրոնոսի դաշտերն ի վեր:

ԻՆՔՆԱԴԻՄԱՆԿԱՐ

Նկարեցեք իմ աչքերը՝ տրված սոսկումի թոնին,
Նկարեցեք իմ աչքերը դարիս սարսափի ֆոնին,
Նկարեցեք իմ աչքերը, իմ աչքերը՝ խոնջամար,
Սահմռկելի տեսիլների խառնաշփոթ մի աշխարհ:
Ցույցի ելած տկլոր կանայք ու մանուկներ խեղանդամ,
Մարդու կառափ-թմբուկների ու գեհենի մահու ձայն,
Նկարեցեք իմ աչքերի միգում մառախուղ ու մահ,
Պլակատներ ամեն լեզվով, մի բառ լոկ՝ «Հիրոսիմա»:
Նկարեցեք իմ աչքերը, աչքերը իմ մութ դեղին,
Նկարեցեք իմ աչքերը դարիս տագնապի ֆոնին,
Իմ աչքերում նկարեցեք քրքջացող կմախք-կին,
Ուսին առած գաբրիելական դժոխային գերանդին:
Նկարեցեք իմ աչքերը, բիբերի մեջ՝ ցնցված,
Խոզանի պես մարդկանց ոտքեր, մարդկանց լասեր հնձված,
Նկարեցեք իմ աչքերում քամին մահերգ է բերում,
Կմախք-կինը գաբրիելական իր գերանդին է սրում:
Նկարեցեք իմ աչքերում մի ողջ ամբոխ, ողջը՝ ես,
Բոլորը իմ դեմքով, հենց իմ, նկարեցեք հենց այդպես,
Նկարեցեք ցավոտ դեմքով, դժոխային, մահադեմ
Բողոք ու ցույցի եմ գնում, ցույց-բողոքի ես՝ իմ դեմ:
Ու թե բառեր, իմ աչքերում գրեք բառերը այսպես.
ՎԱԽԵՑՈՂԸ ԵՍ ԵՄ ԱՅՍՕՐ, ՎԱԽԵՑՆՈՂԸ՝ ՆՈՐԻՑ ԵՍ,
Նկարեցեք իմ աչքերի մեջ իմ դիակը ընկած,
Իմ աչքերում իմ դիակի վրա ինքս եմ ջայլ ու լաց:

* * *
Ծիծեռնակներ, ծիծեռնակներ,
Ծիծեռնակներ, արդյոք գիտե՞ք,
Որ թռչելիս մկրատում եք
Ալֆա, բետա ու գամմաներ:
Ծիծեռնակներ, ծիծեռնակներ,
Ծիծեռնակներ, արդյոք գիտե՞ք...
Երանի ձեզ, որ չգիտեք:

* * *
Ես գուշակ ու ձեռքիս՝ բաժակ,
սրճի մի բաժակ է, հոգի,
Գուշակեմ քո բախտը դաժան.
ճամփա կա առ դուռ մորմոքի,
Սա ձին է, սա՝ փերին ու սա
սնկաձև հրեշը հառնեց,
Ինչ դաժան, մութ բաժակ է սա,
սունկ-հրեշն աստղերը խառնեց:

ԿԼՈԴ ԻԶԵՐԼԻԻՆ

Դու պիտի պատասխան տաս
Նակասակիի հեղձ հևքերի համար,
Դու պիտի պատասխան տաս
Հիրոսիմայի մեծ վերքերի համար...
Դու պիտի պատասխան տաս
Սահմռկումով լցված,
Մելանխոլիկ իմ երգերի համար:

* * *
Եկավ աշունն, եկավ
ոսկեձեռն էլի,
եղյամ պսակ հագավ
Աբուլ լեռն էլի:
Վերջին երգով վերջին
ծղրիդն է անտեսից
ներկում կրքով, ներկում
զով հեռուներն էլի:
Երգում լուսապսակ
է հագել սերն էլի,
մնում է սերն ինքը
աշխարհին տեր լինի:
Անսիրության գալուստն
է հոգսիս բեռն էլի,
սիրո մահ չտեսած՝
գար մահս, մեռնեի:

* * *
Ամեն բառի խորքում մի Աստված է նստած,
ամեն բառ, հանց դեղձը, կորիզ ունի իր մեջ,
ծիրանն էլ, հա, սակայն դեղձ ուտելիս, Աստված,
կորիզը իր կոտրել մենք չենք փորձում երբեք:
Բառերի մեջ ամեն ինքնահաստատման ճիգ,
մեծ հիացքի լույս է ու մեծ կարոտի լաց,
դուք նետում եք մրգի կորիզը առ ի չիք,
ես նրա մեջ տեսնում եմ ճոխ ծառն իր կենաց:

* * *
Ննջուն նարգիզներ, ու նիհր է,
նոր եկած ձյունը՝ նրբին
կանչում է երազի երկիրը.
- ներս արի, կոպերդ սրբիր:
Ննջուն նարգիզներ, նարինջն է
կայծկլտում ճերմակ ու սևի մեջ,
ու կանաչ էլ կա, ու ջինջ էլ՝
հանց կյանքը մեռած տերևի մեջ:
Ննջուն նարգիզներ, ու նիհր է,
մեծ վերհուշ կա նարինջ պեծում,
Աստված իմ, սա տեսի՞լ է, ի՞նչ է,
նարգիզը կոպերն է գոցում...
մոռացված ամառվա վրա:

* * *
Մենք դրսից ենք մենակ նման,
իրար նման մենակ դրսից,
գիտակցության շաբլոնի տակ,
դատողության կաղապարում,
բայց խորքերից անծանոթ ենք,
հեռավոր ենք, օտար իրար,
ամեն մեկս մի անհայտից
մի անծանոթ գույժ ենք բերում...
Մենք ներսից ենք մենակ օտար,
օտար իրար մենակ ներսից,
գիտակցության կեղևի տակ,
լայնքում ենթագիտակցության,
բայց արտաքուստ պատճեններ ենք,
նույնությունն ենք՝ նման իրար,
կնեխվենք, թե ինքնությունը
մեզ չփրկի մեր խորքերից: