*

Երեկ տխուր, այսօր ուրախ,
Ալիքի պես ծափ եմ տալիս,
Երեկ՝ դեպի անհայտություն,
Այսօր դեպի ափ եմ գալիս:

Լուռ ժպտում եմ փոքր ու մեծին
Կամ ծիծաղում խենթի նման,
Ինձ բաշխում եմ ավազներին
Անապատի գետի նման:

Ինձ բաշխում եմ անմնացորդ,
Իմ ժպիտներն ու՞ր են տանում,
Ծիծաղիս մեջ ամեն անցորդ
Հոգնած հոգին է լվանում:

Վաղը երբ որ մշուշ լինի,
Եվ արցունքներ ծնվեն ցավից,
Գուցե մեկը փոքրիկ մի կայծ
Ետ բերի ինձ իմ ծիծաղից:

*

Երկինքը սփրթնել է:
Ու հողը ճաքել է ցրտից:
Այս աշունը աշուն է եւ հին է բյուրապատիկ,
Այս աշունը աշուն է իր նոր օրորներով:
Ես քայլում եմ հանդարտ, հատիկ-հատիկ՝
Սեւ մայթերի դեղին ժպիտը տրորելով:

Զվարթնոց

Ինչպես բոլոր լավերն այս աշխարհում,
Քեզ էլ տառապանքով ստեղծեցին,
Հետո լցրին խունկով, բույրով արեւարյուն,
Հետո լցրին արեգնածին:
Հետո ավերեցին չստեղծողներ օտար:
Միշտ էլ կատակում է փիլիսոփա կյանքը...
Ուրիշների համար՝ դու պատմության վթար,
Իսկ ինձ համար .. մնաց միայն տառապանքը:

*

Զվարթնոցն է նորից, ավերակներ,
Եւ աշուն է նորից, որին աշուն,
Նույն պահակն է նորից, նրա կողքին՝
Դեղին մի շուն:
Տերեւները նորից թափառում են
Դատարկ հնձաններում,
Եւ հին մի ռոմանս երգում կտրատելով.
«Օ, կյանք, այս ի՞նչ ես դու...
Ներում.. ներում.. ներում..»:

*

Քամին՝ մելանխոլիկ ջուտակահար,
Քամին՝ դեղնաշշուկ, քամին՝ նարինջ,
Ամեն վայրկյան այստեղ՝ Զվարթնոցում,
Եւ ավերիչ է, եւ արարիչ:
Ավերում է դեղին շիրմաթմբեր,
Ստեղծում է նորը հեռվում մի քիչ,
Քամին՝ սարսա՜փ-սարսու՜ռ, քամին՝ թմբի՜ր,
Քամին՝ նարի՜նջ-նարի՜նջ...

*

Դեղին տերեւներն հավաքել քամին,
Խորանն է լցրել տաճարի,
Հետո սուլում է մենավորի պես,
Մենավորի պես ինքն իրեն ասում,
Թե հիմա կրա՜կ, կրա՜կ կճարի,
Կրակ կվառի ու կտաքանա...

Արեւն իջել է եւ կիսակործան խորանի խորքում
Այն հին, հեթանոս հուրն է բորբոքում:

*

Ծառը ծառ էր ծնվել,
Ապրում էր ծառ,
Լիքն էր ամառներո՜վ, աշուններո՜վ, սիրո՜վ.
Դատարկ անկյունները լցված էին
Կապույտ ստվերներով ու երկնքով անծայր:

Բողբոջել էր ծառը,
Ուռել-բողբոջել էր,
Որ՝ ուր որ է, ահա, պիտի ճաք տա,
Պայթի
Ու դառնա երգ,
Քամին եկավ հանկարծ,
Քշեց երկինքները ծառի անկյուններից,
Հետո բողբոջները շոյեց մեկ-մեկ,
Հետո փսփսուքով համոզում էր ծառին,
Թե ՝ դու ծառ ես ծնվել,
Խուլ ու համըր մի ծառ,
Թե՝ իզուր է,
Լավ չէ,
Մի դառնա երգ:
Ու ձեռքերը հենած խավարի թաց կողին,
Ծառը մի խուլ ճչաց,
Եվ առաջին հերթին
Դարձավ անհուն մի երգ՝
Հենց իր ՝ քամու շրթին:

*

Քամիները բոլոր, քամիները բոլոր,
Ինձ թվում է թաքուն
Ամեն տարի մի օր,
Սուր-սուրալով, կամ թե
Փափուկ թավալգլոր,
Հավաքվում են մի տեղ
Քամիները բոլոր:
Եվ աշխարհի վրա, եւ աշխարհի վրա
Քարանում է հանկարծ
Հողը հազարամյա,
Ու քարերը քարե
Շնիկներ են դառնում,
Տիեզերքում մի մեծ
Լռություն է հառնում,
Ասես հողը մեկից
Երկինք է համբառնում:
Ուռուցիկ են դառնում
Եվ ծովերը բոլոր,
Օվկիանոսներն ամեն,
Որ խորքերից իրենց անհուն տագնապների
Մի ձայն, մի շշնջյուն,
Մի հառաչանք քամեն:
Եվ ուռուցիկ, կապույտ ջրերն իրենց վրա
Բարձրացնում են ճերմակ
Առագաստներ անթիվ,
Որոնք քամով լցված,
Ուռչում են անընդհատ
Ու լուռ քարանում են
Չսուրալու խանդից:
Եվ ուռուցիկ, թավշե շրթունքների վրա
Բառն ուռչում է՝ որպես
Բողբոջն ամենամեծ,
Եվ չի հիշում ոչ ոք,
Ոչ մեկը չի հիշում,
Թե ո՞վ իրենց այդպես
Համրությանը գամեց:

Եվ լարումի ցավից
Կտրատվելով անլուր,
Հանկարծ տիեզերքում Բանաստեղծն է ճչում,
Եվ սուրում են ծովում
Առագաստներ անթիվ,
Եվ պոկվում են շուրթից
Հնչյունները կպչուն,
Եվ լսվում է ՝ ինչպես
Հողի ամեն հյուլե
Արձագանք է հնչուն:

Նա ճչում է այդպես
Եվ ինքն արդեն չկա,
Նա ցրվում է կյանքի
Աչքերի մեջ ագահ,
Եվ նա չի էլ լինի,
Չի հայտնվի, մինչեւ
Այդ մեծ, սարսափելի
Լռությունը չգա:

*

Ամպերն իջել ահա ճերմակ կտուցներով
Նոր արթնացող հողի բույրերն են հոտոտում,
Փափուկ ծիծաղի պես ալի՜ք-ալի՜ք-ալի՜ք,
Օրորվում են դանդաղ Թարթառ գետի հովտում:

Ու դաշտն անիրական երազներ է ծնում,
Թե ուր որ է, ահա, քեզ կգրկի ծածուկ,
Կփաթաթի մաքուր մշուշների քողով,
Բաց կարձակի բոլոր կարոտներդ անձուկ:

Նա կբացի ահա քո մարմինը փակված,
Եվ դուրս կգան բոլոր տագնապներդ թաքուն,
Եվ մենավոր մի ծառ, թեկուզ եւ գլխատված,
Կտեսնես, թե ինչպես, միայն հենց քեզ համար,
Իր նոր, անկոտրելի ճյուղն է ճառագայթում:

Եվ խաբկանքը ահա հալհլում է կամաց,
Մշուշն ինքը իրեն դաշտի ծայրն է հրում,
Թրթռում է դաշտը մերկ աղջկա նման
Եվ լուռ գալարվում է կանաչ սարսուռներում:

Եվ թվում է, ահա, արդեն քանի տարի
Դու ընկած ես այդտեղ, հենց այդ դաշտի եզրին
Որպես անպետք արոր, կամ որպես հին գութան,
Եվ քո աչքի առջեւ
Արեգակը դանդաղ բացումն է կատարում
Իշխանական դիրքով մենավոր մերկ ծառի
Եվ նրա մե՜ծ, անհու՜ն, անծա՜յր ողբերգության: