Տեսիլքներ

Արորով ինձ հողից հանեցին,
Ինձ հողում ինչո՞վ են թաղելու...
Հոգնել է իմ կյանքի նժույգ-ձին՝
Չի՜ թռչում, չի՜ գնում, չի՜ թռչում ՝
Հողմերից երազներ քաղելու:

Չի՜ տեսնում ոչ ոքի, ոչ մի բան
Եվ, ափսո՜ս, ոչ մեկին չի կանչում.-
Կյանքը լուռ մեռնում է հավիտյան,
Եվ նրա շիրմին ոսկեցոլ,
Ոսկեցոլ տեսիլքն է կանաչում:

Ես վայրի աստղերով զարդարված՝
Ճչում եմ խոսքերով խաթարված,
Որ կյանքը կորչում է անհետ,
Տեսիլքներն ապրում են հավետ,
Տեսիլքներն ապրում են վտարված:

Տեսիլքներ ծաղկում են ամենուր
Ձեռքերում մի անհայտ տրտմության,
Եվ քիչ-քիչ մեռնում է կյանքն, ավա՜ղ,
Մաս առ մաս տրվում է հողմերին,
Տեսիլքներն ապրում են հավիտյան:

Ապրում են սերունդներ աշխարհում,
Գալիս են, գնում են ու չկան ,
Եվ մեկի համար, որ չգիտենք,
Տեսիլք ու ցնորք ենք հավիտյան:

Մենք մեկի համար, որ չգիտենք,
Տեսիլք ու ցնորք ենք անմեկին,
Գալիս ենք, անցնում ենք ու չկանք,
Ձուլվում ենք հողին ու երկնքին:

Երկինքը տեսիլք է մի անծիր,
Եվ հողը տեսիլք է կորստի,
Աստղերը երգում են անձանձիր,
Որ մեկն իր կարոտը չըսըտի:

*

Ճերմակ բարձերի խլության մեջ
Խուլ տկտկում է սիրտս վախից.-
-Քեզ ո՞վ է տվել այդքան տագնապ,
Քեզ ո՞վ է տվել այդքան թախիծ:

Քեզ ո՞վ անիծեց՝ անհունի մեջ
Ցավի ձեռքերը գուրգուրելու,
Եվ նրա առջեւ ծունկի եկած
Հառաչելու եւ աղոթելու:

Քեզ ո՞վ օրհնեց, որ ցավը հավետ
Քո լույս ձեռքերը արյունոտի,
Որ դու չթողնես նրան հանկարծ,
Որ զորանալով, մեծանալով
Նա քո մարմինն էլ պատառոտի:

Ի՞նչ ես թողել դու, ի՞նչ երազներ,
Ի՞նչ կարոտների, ցավերի բերդ,-
Ո՞վ է կանչում քեզ, ով է կանչում,
Որ տարրալուծի անհունի հետ:

Նա՞, որ արցունքիդ քողը հագավ
Ու քո աչքերի մշուշը հեզ,
Եվ հեռացավ ու.. եւ հեռացավ
Ճիշտ երազի եւ սուտ աստղի պես:

*

Լռում եմ.
Ձայնս երկինքն եմ տանում
Սիրո թափանցիկ, տխուր ձեռքերով,
Սեւ գիշերն իմ մեջ զնգզնգում է խոր
Անապատների կարմիր զանգերով:

Կարմիր զանգերի լեզվակները շեկ
Շեկ ավազների ձայնով ահարկու
Պատմում եմ իմ այս լռությունը մերկ:

Սիրած տեսիլքի շուրթերով կարմիր
Իմ արյան ձայնն է ականջիս հասնում.-
Ընկնող աստղերին ասում եմ ՝ աստղեր
Եվ ուրիշներին անհասկանալի
Երգերին դարձյալ երգեր եմ ասում:

Կորած ծովերիս ասում եմ ՝ ծովեր,
Իմ կորած ծովեր ՝ ասում եմ կրկին,
Իմ ուլ ցավերին ասում եմ ՝ ցավեր,
Երկիր եմ ասում իմ կորած երկրին:

Կորած օրերիս ասում եմ ՝ օրեր,
Որբեր, ասում եմ, ձեր ցավն ինձ կերավ,
Ախր, ի՞նչ անեմ ես ձեզ հետ, որբեր,
Անիրավ սիրո որբեր անիրավ:

Եվ համր ասսպես, ու խուլ, ու կորած,
Կորած հույսերիս ասում եմ ՝ հույսեր,
Անհունության մեջ կաված ձեռքի մեջ
Կծկվում է սիրտս,
Եվ կորած սիրուն ասում եմ ՝ Իմ Սեր:

Անտուն Ուղեվորներ

Մի սրտամաշ կանչով օրորվելով անվերջ,
Հետեւելով իրենց սարսափահար ներուն,
Սեւ ցուլերի նման, մթին գիշերվա մեջ,
Վագոնները փութով իրար պոզահարում
Ու գնում են առաջ անիրական ձայնով,
Ասես պիտի կորչեն անհայտ այս աշխարհում:

Վագոններում նստած ուղեւորներ անթիվ,
Իրենց առօրեական հոգսերի մեջ թաղված,
Կամ ծամում են երգեր, կամ խմում են գինի,
Կամ իրար են նայում հայացքներով շաղված,
Կամ քնում են եւ կամ իրար ընդմիջելով
Լիրբ, վավաշոտ, տխուր պատմություններ պատմում՝
Մի կերպ կյանք են դարձնում կյանքը աղավաղված:

Թանձրանում են դանդաղ լույսերը թու՜յլ, դեղի՜ն,
Հորանջում են ծխով մոխրամանները բաց,
Դռներն իրար վրա աղմուկներ են դարսում,
Ներս է մտնում ահա ուղեկցողը հարբած,
Նրա համար ոչինչ չկա այս աշխարհում,
Եվ աչքերը ասես նժույգներ են արնոտ՝
Մութ հոնքերի ծալվող աղեղներով թամբած:

Ու փնտրում են նրանք, այդ աչքերը վայրի
Անտոմս ուղեւորներ, մարդիկ, որոնք հիմա
Դրամ պիտի դնեն դեղին ձեռքերի մեջ,
Եվ նա պիտի առնի,
Ծռմռվելով ժպտա
Ու գոհանա, գնա:

Թանձրանում են դանդաղ լույսերը թու՜յլ, դեղի՜ն,
Հորանջում են ծխով մոխրամանները բաց,
Դռները խուլ դարձյալ աղմկում են մի քիչ,
Հեռանում է դանդաղ ուղեկցողը հարբած:

Ու էլ չկան արդեն անտոմս ուղեւորներ.-
Հիմա բոլորն արդեն օրինավոր որբեր,
Հիմա բոլորն արդեն հավասար են իրար,
Եվ էլ չկան ինչ-որ հարազատներ, խորթեր.-
Հիմա բոլորն արդեն վայրի այս թափորին
Եվ ճորտեր են, եւ տեր:

Անտու՜ն ուղեւորներ, անտու՜ն ուղեւորներ,
Ոչ ոք չի հարցնում ձեզ, թե դուք ու՞ր եք գնում,
«Անտու՜ն ուղեւորներ, անտու՜ն ուղեւորներ»՝
Վագոնների չորուկ չխկրտոցն է կրկնում,-
Անհայրենիք, անտուն կրակների նման
Ինչու՞ այս աշխարհի անկյուններն եք ցրվում:

Ու՞ր եք գնում արդյոք, ոչ ոք չի հարցնում ձեզ,
Եվ դուք կուչ եք գալիս անհայտության վախից,
Ձյուների մեջ ընկած արյան կաթիլի պես,
Կարծրանում եք՝ որպես մի ահարկու թախիծ:

Եվ սրտամաշ կանչով օրորվելով անվերջ,
Հետեւելով իրենց սարսափահար ներուն,
Սեւ ցուլերի նման, մթին գիշերվա մեջ,
Վագոնները փութով իրար պոզահարում,
Ու գնում են առաջ անիրական ձայնով՝
Ասես պիտի կորչեն անհայտ այս աշխարհում:

Մեղուն

Երկիրը շո՜գ, քրտնա՜ծ պտտվում է անվերջ,
Օդը զարհուրելի ժանգահոտ էր բուրում,
Ու տնքում էր կյանքը ՝ ցավագնորեն հոգնած,
Երկաթի հոսք տանող անծայր փողոցներում:
Ու տնքում էր կյանքը:
Ու չեմ հիշում ոչինչ:
Ու մշուշը դեղին՝
Ուղեղիս մեջ քնած,
Փոշու հատիկներով գուրգուրում էր բառեր՝
Խեղդող կարոտների զառանցանքով գնած:
Ճկկում էին բառեր:
Ու չեմ հիշում ոչինչ:
Ճկկում էին քնատ ճնճղուկների հանգույն,
Պատեպատ էր խփվում
Մի փուչ իմաստություն՝
Օրերի մեջ տկար,
Եվ կյանք կոչվող անմիտ մի եռուզեռ անգույն:

Ու փողոցներն ահա,
Երկաթի հոսքն անփայլ,
Ու ես մայթի վրա՝
Անմիտ, զառանցական,
Իբրեւ հավատարիմ իմ օրերի ոգուն՝
Կապում էի իրար
Իմ անցյալն ու ներկան:

Ու տոթը սեւ, դեղին, կարմիր կայծկլտոցով
Կտցահարում էր իմ երազները թաղված,
Ու մի մեղու,
Ահա,
Անձայն ու անբզզոց,
Աջ ու ձախ էր ճոճվում՝
Օդում կախված:
Մեղուն:
Օդում կախված:
Այնպես:
Առանց ձայնի:
Անհեթեթ էր կարծես,
Զարմանալի անմիտ,
Զարմանալի փափուկ:
Աստված իմ, ի՜նչ մեղու,
Որ թեւերը զնգան,
Ու նա ձայն չհանի:

Ու ես սիրո տամուկ բառեր էի փնտրում,
Որ ազատվեմ այդ շոգ մեղկությունից նսեմ,
Ես ինձ տանում էի խորքը անտառների,
Որ մի շշուկ ,
Մի ձայն,
Կամ մի շրշյուն լսեմ:
Ուզում էի ամպեր,
Հեռաստաններ մաքուր,
Ու գետերի խշշոց,
Ու խոտերի սոսավ,
Եվ ինձ թվաց նույնիսկ ինչ-որ ակնթարթում,
Ինչ-որ մի բան սրտի՞ս, թե՞ ականջիս հասավ:

Սակայն երկիրը շոգ,
Պտտվում էր անվերջ,
Մեքենաներն էին փողոցն ի վեր կանգնած.
Եվ, ո՜վ զարմանք,
Մեղուն բեռնաթափը ծակեց,
Ծակե՜ց,
Անցա՜վ մեղուն,
Ու մի հազար դար էլ այն կողմ գնաց:

Երկիրը շո՜գ,
Քրտնա՜ծ,
Պտտվում էր անվերջ,
Օդը զարհուրելի ժանգահոտ էր բուրում,
Ու տնքում էր կյանքը՝ ցավագնորեն հոգնած,
Երկաթի հոսք տանող անծայր փողոցներում:

Իմ Աչքերը

Նախապես դուք իմ աչքերը չէիք,
Ուրիշինն էիք,
Դուք աչքեր չէիք,
Դուք նման էիք դեմքը զարդարող
Երկու մեծ խալի:
Դուք իմ աչքերը դառնալու համար
Տառապել եք շատ,
Եվ իմ աչքերը մնալու համար
Տառապեք էլի:

*

Իմ կապույտ արցունքները
Կախվում են իմ սեւ բիբերից,
Որպես դժվար ծնվող պտուղն իմ աչքերի:
Կախվում են, ինչպես հոգսը,
Եվ ինչպես թեթեւացումն հոգսի,
Եվ աչքերիս լույսն է արդեն շաղվում.-
Իմ կապույտ արցունքերը իմ սեւ բիբերից
Կախվում են առանց հենարան,
Ինչպես որ լույսն է լույսից կախվում:

*

Ծանր են իմ աչքերը,
Երկրագնդի նման ծանր ու հին,
Երկրագնդի նման հոգնած,
Երկրագնդի նման լքված,
Եվ ծանր են, ինչպես
Կարոտի կանչն ամենահին:

*

Երբ տխրում եմ ես,
Կոպերս դառնում են թավշե,
Աչքերս դառնում են թավշե,
Եվ ձայնս դառնում է թավշե,
Ու թավիշ արցունք է կաթում
Օրերիս տխրության վրա:

*

Աշնանային օրը
Շուրթերի պես թախծից ճեղք է տալիս
Տանիքների վրա:
Ի՜նչ կարոտ կա, Աստված,
Օդը անհագորեն ճմռող ձեռքերի մեջ,
- Չէ՞ որ տերեւները... գուցե զու՞ր են մեռնում: