Վահան Տերյան

**Mur-mur** » 07 окт 2006, 14:27

Կենսագրություն

1885 - 1920
Վահան Տերյան

Текст:

Վահան Տերյան (իսկական անունը՝ Վահան Սուքիասի Տեր-Գրիգորյան)՝ նշանավոր հայ բանաստեղծ ու հասարակական գործիչ: Ծնվել է 1885թ հունվարի 28-ին Ախալքալաքի Գանձա գյուղում՝ հոգեւորականի ընտանիքում: 1897թ Տերյանը մեկնում է Թիֆլիս, ուր սովորում էին այդ ժամանակ իր ավագ եղբայրները: Եղբայրների մոտ ապագա բանաստեղծը սովորում է ռուսերեն ու պատրաստվում ընդունվելու Մոսկվայի Լազարյան ճեմարան:

1899թ Տերյանը ընդունվում է Լազարյան ճեմարան, ուր ծանոթանում է Ալեքսանդր Մյասնիկյանի, Պողոս Մակինցյանի, Ցոլակ Խանզադյանի եւ այլ՝ ապագայում հայտնի դարձած, անձնավորությունների հետ: Ավարտում է Լազարյան ճեմարանը 1906թ, այնուհետեւ ընդունվում Մոսկվայի համալսարան, որից կարճ ժամանակ հետո ձեռբակալվում է հեղափոխական գործունեության համար ու նետվում Մոսկվայի Բուտիրկա բանտը:

1908թ Թիֆլիսում լույս է տեսնում Տերյանի ստեղծագործությունների "Մթնշաղի անուրջներ" ժողովածուն, որը շատ ջերմ է ընդունվում թե՛ ընթերցողների, եւ թե՛ քննադատների կողմից: 1915 “Մշակ” թերթում հրատարկվում է բանաստեղծի հայրենասիրական բանաստեղծությունների “Երկիր Նաիրի” շարքը:

1917 հոկտեմբերին Տերյանը ակտիվորեն մասնակցում է բոլշեւիկյան հեղափոխությանը եւ այն հաջորդած քաղաքացիական պատերազմին: Լենինի ստորագրությամբ մանդատով մասնակցում է Բրեստի խաղաղ պայմանագրի ստորագրմանը: 1919 Տերյանը՝ լինելով Համառուսական Կենտրոնական Գործկոմի անդամ, առաջադրանք է ստանում մեկնել Թուրքեստան (այժմյան միջինասիական հանրապետություններ), սակայն ծանր հիվանդության պատճառով ստիպված է լինում մնալ Օրենբուրգում, ուր եւ վախճանվում է 1920թ հունվարի 7-ին:

Վահան Տերյան
- Կենսագրություն
- Արդյոք կապրե՞ս սիրտըս մաշող կարոտը հեզ
- ԱՆԾԱՆՈԹ ԱՂՋԿԱՆ
- ՀՐԱԺԵՇՏ
- Ես սիրում եմ քո մեղավոր աչքերը խոր
- ԿԱՐՈՏ
- ՑԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ
- ՀՐԱՇՔ-ԱՂՋԻԿ
- Սիրտըս ցավում է
- ՏԽՈՒՐ ԶՐՈԻՅՑ
- ՀՐԱԺԵՇՏԻ ԽՈՍՔԵՐԻՑ
- ԱՂԲՅՈԻՐ
- ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԲԵՐԸ
- Լուսաբացին նա բարձրացավ կախաղան
- Ողշույն քեզ, տանջանք, ահեղ հիացում
- Գիշեր ու ցերեկ համաչափ զարկով
- Լռել են արդեն երգերը հզոր
- Կանչում են ինձ գիշերն ի բուն
- ՀՈԿՏԵՄԲԵՐԻՆ
- ՔԱՂԱՔ
- Արեգակը հուր ոսկի է մաղում
- ԱՇՆԱՆ ՄԵՂԵԴԻ
- Սիրտըս ցավում է անցած գնացած
- Ես ձեզ բերի բարի լուր
- Գայլերն են ոռնում
- Լաց, լաց, իմ մուսա, մարդիկ չլացին
- ԱՔՍՈՐԱՎԱՅՐՈՒՄ
- Արևն արթնացավ, արևը մեզ ի՜նչ
- Այս պաղ աշխարհում ես տեսա միայն տառապանքի լաց
- Արևելքը ալ քող նետեց ուսերին
- Ես անջատված եմ հայրենի հողից
- ԵՐԿՈՒ ՈՒՐՎԱԿԱՆ
- Չարտասանված տխուր խոսքեր
- Ես սիրում եմ քո մեղավոր աչքերը խոր
- Քո աչքերի դեմ իմ աչքերը՝ կույր
- Քո աչքերի դեմ իմ աչքերը՝ կույր
- Կա խորհրդավոր մի հըրապուրանք
- ԿԱՐՈՒՍԵԼ
- Ի՞նչ մնաց ինձ
- ՄԻԱՅՆՈԻԹՅՈԻՆ
- Գիշեր է և լռություն
- ՄԱՀ
- ՃԱՄՓԱԲԱԺԱՆ
- ՄՈՌԱՑԱԾ ՈԻՂԻՆ
- ԱՇՈՒՆ
- ՓՈՂՈՑԻ ԵՐԳԸ
- Սև գիշե՜ր, և հուշե՜ր, և խոհե՜ր անհամար
- Հնչում է անվերջ աշնան թախիծով
- ԻՆՔՆՕՐՈՐՈՒՄ
- Անվերջ գիշերի մռայլ վիհերում
- ՎԵՐՋԱԼՈԻՅՍԻՆ
- ՀՈԳՆԱԾՈԻԹՅՈԻՆ
- ՕՏԱՐՈԻՀՈԻՆ
- ԱՇՆԱՆ ԳԻՇԵՐ
- ԿՈՒՅՐ ԼԻՆԵԼՈՒ ՑԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ
- Մարդոց ժխորը թողնեմ հեռանամ
- ՀԱՅՐԵՆԻՔՈՒՄ
- ՑՆՈՐՔ
- ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ
- ԱՆԴԱՐՁՈԻԹՅՈԻՆ
- ՏԽՈԻՐ ԵՐԳ
- Իմ սիրտը
- Մարել ես արդեն, մեռել ես հավետ
- ԳԻՇԵՐ
- ԴԱՎԱՃԱՆ ՀՈՒՇԵՐ
- ՄԵԴՈՒԶԱ
- ԱՇՆԱՆ ԱՌԱՎՈՏԻ ԵՐԳԸ
- ՄԵՂՄՈՒԹՅՈՒՆ
- ՀՈՒՇԵՐ
- ՈՒՇԱՑԱԾ ՍԵՐ
- ԱՇՆԱՆ
- Հեկեկում է անվերջ
- ԱՆԴԱՐՁՈՒԹՅՈՒՆ
- Դու գալիս ես մութ գիշերապահին
- ԻՄ ԵՐԳԵՐԻՆ
- Դանդաղ սահում են օրերը դժկամ
- ԹԱԽԻԾ
- Տարիներն արագ, ամպերի նման, անցնում են անհետ
- ՀԱՏՎԱԾ
- Քնքուշ փռված է լուսազարդ շղարշ
- Արշալուսեց իմ երկիրն աղոտ
- ԳԻՇԵՐԱՄՈՒՏ
- Խոսքերդ վճիտ են ու խորուն
- ԳԱՐՆԱՆ ԵՐԵԿՈ
- Այստեղ ամեն օր տխրությամբ երկար
- Ոսկեցոլուն հայացքիդ
- Չգիտեմ՝ այս տխուր աշխարհում
- Սիրում եմ աչքերիդ տխրությունը խորին
- Ես չեմ հիշում՝ ե՞րբ և ո՞ւր
- ԱՆՏՐՏՆՋՈԻԹՅՈԻՆ
- Դու եկար սպիտակ շորերով
- ԱՐՇԱԼՈՒՅՍ
- ՈԻՐՎԱԿԱՆ
- Մեղմիվ փռվեց քնքուշ մութ
- Դու հասկացար տագնապները իմ հոգու
- Գարնան լուսե ամպի նման
- Դու խոսում ես, բայց կարծես
- ԳԱՐՆԱՆ ՔԱՂԱՔՈՒՄ
- Դու չքացել ես
- Սին խոսքերի մեջ, զվարթ ամբոխում
- ԹԱՓԱՌՈՒՄԻ ՍԵՐ
- ՓՈՂՈՑՈԻՄ
- Դառն օրերի տառապանքում սրտմաշուկ
- Մռայլ գիշերն է լռում
- ՍԵՎ ՇՈԻՇԱՆ
- Անդարձ աշխարհի վարդագույն միգում
- ՀՆԱԶԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆ
- Չկա ոչինչ
- Կապույտ ծածկոցն իջավ ցած
- Իրիկնաժամի կիսախավարում
- Դու անուն չունես, քեզ ինչպես կանչեմ
- ՁՄՌԱՆ ԳԻՇԵՐ
- Այս գիշեր նորից լալիս էր քամին
- Եթե կողմերում հեռու-հեռավոր
- Ես նստում եմ մենակ, մեն-մենակ
- ՀԱՆԴԻՊՈԻՄ
- ԴԱՇՏԵՐՈՒՄ
- ԽՈՐՀՐԴԱՎՈՐ ՍԵՐ
- Դուրսը ցուրտ է հիմա
- Երբ կյանքը սուր փշերով
- ԻՄ ՑՆՈՐՔԻՆ
- ՀԱՅՏՆՈԻԹՅՈԻՆ
- ԱՌԱՎՈՏ
- ՇՇՈՒԿ ՈԻ ՇՐՇՅՈՒՆ
- Դու կգաս ու կրկին հեքիաթով կդյութես
- ԱՐԵՎԱԾԱԳ
- Մենության խավար զնդանից կրկին
- Միշտ նույն խոհերի շշուկին հլու
- ԱՇՆԱՆ ԵՐԳ
- ԱՇՆԱՆ ՄԵՂԵԴԻ
- ԳԱՐՆԱՆԱՄՈՒՏ
- Դու շրջում ես ամենուրեք, դու չկաս
- Անուշ անուրջով պաճուճիր հոգիս
- Կրկին հնչում է թունավոր լեզուդ
- Հեռու երկրի լուսե հովտում
- Հեռու ես անհաս, իմ լուսե երազ
- ԵՐԳ
- ԷԼԵԳԻԱ
- ՑՆՈՐՔ
- ՎԻՀԻ ԵԶԵՐՔԻՆ
- Իմ գերեզմանին դուք չըմոտենաք
- ՄԹՆՇԱՂ
- ԱՂՈԹՔՇԻՐԱԿԻ ԴԱՇՏԵՐԻՑ
- Ինձ թաղեք, երբ կարմիր վերջալույսն է մարում
- ԱՆՋԱՏՄԱՆ ԵՐԳ
- Որպես ծաղիկն է անխոս գունատվում
- ՍԻՐԱՀԱՐՎԱԾԸ
- Կա խորհրդավոր մի հրապուրանք
- ՍԵՆՏԻՄԵՆՏԱԼ ԵՐԳ
- 14 ՏՈՂ
- Դժկամ նայում են ժայռերը խոժոռ
- ՍՈՆԵՏ
- Քո մազերի ցնորական փայլը պայծառ
- Տխուր մեռան կապուտաչյա
- ԷՍՏՈՆԱԿԱՆ ԵՐԳ
- Կախարդական մի շղթա կա երկնքում
- ԼՈԻՍՆՈՏ
- Օտար երկնքի կամարների տակ
- ԱՇՈԻՆ
- Խաղաղ գիշերով դու կգաս ինձ մոտ
- Դու քնած ես քո տաքուկ անկողնում
- Սև գիշերն իջավ իր անհայտ գահից
- Անուշ անուրջով պարուրիր հոգիս
- Թովիչ քնքշությամբ հանգչող աշխարհում
- Երբ պայծառ օրդ տխուր կմթնի
- ԱՇՆԱՆ ՏՐՏՄՈԻԹՅՈԻՆ
- ՀԻՎԱՆԴ
- ԹԱՓԱՌԱԿԱՆ
- ՁՄՌԱՆ ԳԻՇԵՐ
- Սև գիշերն է գրկել ինձ, մութն է պատել իմ ուղին
- ՀՈՒՇԵՐԻ ԵՐԿՐՈԻՄ
- Հեռավոր, անել լեռնագագաթներ
- ՏԽՐՈՒԹՅՈՒՆ
- Սարի ետևում շողերը մեռան
- Բյուր մարդոց մեջ
- Դու դեռ չես մեռել իմ հիվանդ սրտո
- Անանց կարոտն է իմ սիրտը տանջում
- ՀՐԱԺԵՇՏԻ ԽՈՍՔԵՐԻՑ
- ԵՐԵԿՈ
- Ես չգիտեմ` ո՛ւր են տանում հեռավոր
- Իմ մոլոր ճամփին դու անկարծ իջար
- ԴԱՐՁ
- Մոռանա՜լ, մոռանա՜լ ամեն ինչ
- ԳԱՐՈՒՆ
- Ես կգամ, երբ դու մենակ կմնաս
- Արծաթ -կարկաչուն
- Ցերեկը լռեց
- Մռայլ թաղումի ջահերի նման
- Դյութեցին ինձ քո մազերը ալեծածան
- Ապրելուց քաղցր է մեռնել քեզ համար
- ԿԱՆՉ
- Երբ վարդ ամպերի հրդեհն է դողում
- Արդյոք ո՞ւր ես դու
- ԱՆԱՆՈԻՆ ՍԵՐ
- Իմ խաղաղ երեկոն է հիմա
- ԻՐԻԿՆԱԺԱՄ

**Hayko** » 21 янв 2007, 14:31

Արդյոք կապրե՞ս սիրտըս մաշող կարոտը հեզ...
Չարտասանված, սրտում թաղված երազներըս աստեղաշող
Արդյոք կապրե՞ս...

Արդյոք կըզգա՞ս սիրտըս այրող սերը երազ...
Այն խոսքերը, այն երգերը, որ քեզ ասել ես չեմ կարող.
Արդյոք կըզգա՞ս...

**Mur-mur** » 13 ноя 2007, 15:24

ՀՐԱԺԵՇՏԻ ԽՈՍՔԵՐԻՑ
Ո՛չ տրտունջ, ո՛չ մրմունջ սգավոր,
Հեռացի՛ր, մոռացի՛ր ինձ հավետ.
Իմ ուղին միշտ մթին, մենավոր,
Կըգնամ իմ դժկամ ցավի հետ
Ւմ ճամփան՝ անվախճան մի գիշեր,
Ւնձ շոյող ոչ մի շող չի ժպտա.—
Հեռացի՛ր, մոռացի՛ր, մի՛ հիշիր,
Ինձ այդպես, քրոջ պես մի՛ գթա...
Հուսաբեկ, մութ ու մեգ թող լինի,
Ւմ վերև թող արև չըխնդա.
Լոկ երկունք, լոկ արցունք թող լինի,
Ինձ այդպես, քրոջ պես մի՛ գթա...

ԱՇՆԱՆ ՄԵՂԵԴԻ

Աշուն է, անձրև... Ստվերներն անձև
Դողում են դանդաղ... Պաղ, միապաղաղ
Անձրև՜ ու անձրև ...
Սիրտըս տանջում Է ինչ-որ անուրախ
Անհանգստություն...
Սպասիր, լսիր, ես չեմ կամենում
Անցած լույսերից, անցած հույզերից
Տառապել կրկին.
Նայիր, ա՜խ, նայիր, ցավում է նորից
Իմ հիվանդ հոգին...

Անձրև է, աշուն... Ինչո՞ւ ես հիշում,
Հեռացած ընկեր, մոռացած ընկեր,
Ւնչո՞ւ ես հիշում.

Դու այնտեղ էիր, այն աղմկահեր
Կյանքի մշուշում...
Դու կյա՛նքն ես տեսել, դու կյա՛նքն ես հիշում —
Ոսկե տեսիլնե՜ր, անուրջների լո՜ւյս...
Ես ցուրտ մշուշում.
Իմ հոգու համար չկա արշալույս —
Անձրև՜ է, աշո՜ւն...

1906

Սիրտըս ցավում է անցած գնացած
Օրերիս համար.
— Մեկը շշուկով պատմում է կամաց
Մեկը իմ հոգին տանջում է համառ

Այդ հուշերի մեջ կա մի քաղցր ցավ.
Մի թովիչ երազ.
— Մեկը իմ սիրտը փշրելով անցավ
Ու հեգնությունով նայում է վրաս

Սակայն չեմ կարուղ ես նրան ատել —
Սիրում եմ նրան.
— Ւմ կյանքը մի նուրբ մշուշ է պատել,
Գուրգուրում է ինձ մի լույս ֊հանգրվան...

Մեկը իմ սիրտը փշրելով անցավ.
Օ՜, քաղցր արբանք
— Օըհնըված եք դուք, սեր, ցընորք ու ցավ,
Օրհնըված եք դուք, երկիր, երգ ու կյանք...[/size][/color]

**Армине** » 23 сен 2008, 13:28

ԱՆԾԱՆՈԹ ԱՂՋԿԱՆ
Լույսն էր մեռնում, օրը մթնում.
Մութը տնից տուն էր մտնում.
Ես տեսա քեզ իմ ճամփի մոտ,
Իմ մտերի՛մ, իմ անծանո՛թ:

Աղբյուրն անուշ հեքիաթի պես
Իր լույս երգով ժպտում էր մեզ.
Դու մոտեցար մեղմ, համրաքայլ,
Որպես քնքուշ իրիկվա փայլ:

Անակնկալ բախտի նըման,
Հայտնվեցիր պայծառ-անձայն.
Անջատվեցինք համր ու հանդարտ,
Կյանքի ճամփին մի ակնթա՜րթ...

**Армине** » 23 сен 2008, 13:29

ՀՐԱԺԵՇՏ

Դու գնում ես՝ չգիտեմ ուր,
Լուռ ու տխուր,
Հեզ գունատվող աստղի նըման։

Ես գնում եմ տրտում-մենակ,
Անժամանակ
Ծաղկից ընկած թերթի նըման։

Դու գնում ես՝ չգիտեմ ուր,
Սրտակըտուր
Լացըդ պահած իմ հայացքից։

Ես գնում եմ լուռ անտրտում,
Բայց իմ սրտում
Ցավ է անվերջ, մահո՜ւ կսկիծ...

Ես սիրում եմ քո մեղավոր աչքերը խոր

Ես սիրում եմ քո մեղավոր աչքերը խոր,
Գիշերի պես խորհրդավոր.
Քո մեղավոր, խորհրդավոր աչքերը մութ,
Որպես թովիչ իրիկնամուտ։
Քո աչքերի անծայր ծովում մեղքն է դողում,
Որպես գարնան մթնշաղում։
Քո աչքերում կա մի քնքուշ բախտի վերհուշ,
Արբեցումի ոսկե մշուշ։
Մոլորվածին անխոս կանչող փարոսի շող,
Քո աչքերը հոգի տանջող։
Ես սիրում եմ գգվող-անգութ աչքերըդ մութ,
Որպես գարնան իրիկնամուտ։

**Армине** » 23 сен 2008, 13:30

ԿԱՐՈՏ
Իմ անվերջ ճամփի տանջանքից հոգնած՝
Ես ննջել էի ոսկեղեն արտում.
Ու ճչաց սիրտըս վայելքից անկարծ
— Թվաց որ մեկը կանչում է տրտում...
Եվ ես արթնացա խնդության ցավից .—
Գիշերվա հովն էր լալիս դաշտերում,
Մութ հեռաստանն էր դժկամ նայում ինձ,
Մենակությունն էր քարի պես լռում...

ՑԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ

Քո հայացքը մոգական
Բորբոքում է քաղցր դող,—
Պարուրիր ինձ կուսական
Հուզումներով քո դյութող։

Ւնձ փաթաթիր որպես ամպ՝
Մութ աչքերըդ մեղմ փակիր,
Ժպտա՛ կրքոտ բերկրությամբ,
Անցավ կյանքըս խորտակիր...

Արյունոտիր շուրթերն իմ,
Սիրտս խայթիր՝ ծիծաղիր.
Թ՛ող աչքերս հեզ մեռնին,
Կյանքս մարիր ու փախիր։

Քո հայացքը մոգական
Բորբոքում է քաղցր դող, —
Պարուրիր ինձ կուսական
Հուզումներով քո գռութող...

**Gisher** » 23 сен 2008, 14:22

Վահան Տերյան

ՀՐԱՇՔ-ԱՂՋԻԿ
Հրաշք-աղջիկ, գիշերների թագուհի,
Ճառադայթող քո աչքերով դու եկար,
Ոսկե բոցով լցրիր հոգին իմ տկար,
Հրաշք-աղջիկ, ցնորքների դիցուհի...

Կախարդ լուսնի հրապուրող շողի պես
Դու ժպտացիր գուրգուրանքով սեթևեթ,
Ազատ սիրտըս շղթայեցիր առհավետ,
Հրաշք-աղջիկ, դո՛ւ, միշտ հաղթող ու միշտ հեզ։

Դու մի ցավոտ հիացումի երգ գիտես,
Քո ժպիտում կա խորհուրդի մի փայլանք,
Քո աչքերում կա մի անանց զմայլանք.
Դու չըմեռնող մի վայելքի խոսք գիտես...

Հրաշք-աղջիկ, անհայտ երկրի մանուշակ,
Գիշերային արեգակի ճառագայթ,—
Դու իջնում ես՝ կարող, որպես մահու խայթ,
Քնքուշ, որպես անդարձ բախտի հիշատակ...

**Армине** » 29 сен 2008, 23:35

Սիրտըս ցավում է

Սիրտըս ցավում է անցած գնացած
Օրերիս համար.
— Մեկը շշուկով պատմում է կամաց
Մեկը իմ հոգին տանջում է համառ։

Այդ հուշերի մեջ կա մի քաղցր ցավ.
Մի թովիչ երազ.
— Մեկը իմ սիրտը փշրելով անցավ
Ու հեգնությունով նայում է վրաս։

Սակայն չեմ կարուղ ես նրան ատել —
Սիրում եմ նրան.
— Ւմ կյանքը մի նուրբ մշուշ է պատել,
Գուրգուրում է ինձ մի լույս ֊հանգրվան...

Մեկը իմ սիրտը փշրելով անցավ.
0՜, քաղցր արբանք։
— Օըհնըված եք դուք, սեր, ցընորք ու ցավ,
Օրհնըված եք դուք, երկիր, երգ ու կյանք...

**Армине** » 29 сен 2008, 23:35

ՏԽՈՒՐ ԶՐՈԻՅՑ

Կապույտ երկնքի ոսկեղեն աստղե՛ր,
Ձեր հեռվից դուք միշտ տեսնում եք նրան.
Ասացե՛ք, արդյոք նա էլ թախծո՞ւմ էր,
Արդյոք տրտո՞ւմ էր նա էլ ինձ նըման։
Խորհրդագետնե՛ր, դուք տեսնում եք միշտ.—
Արդյոք մենա՞կ էր նա էլ ինձ նըման,
Թե ընկեր գտած ժպտում էր անվիշտ,
Ե՛վ փայփայում էր, և՛ սիրում նրան։
Խորհրդագետներ, դուք ժպտում եք լուռ,
Դուք լուռ ժպտում եք իմ ցավի վըրա.—
Նա քեզ մոռացած՝ վաղուց ամենուր
Ծաղրում է քո խենթ խոսքերը հիմա...

**Армине** » 29 сен 2008, 23:36

ՀՐԱԺԵՇՏԻ ԽՈՍՔԵՐԻՑ

Ո՛չ տրտունջ, ո՛չ մրմունջ սգավոր,
Հեռացի՛ր, մոռացի՛ր ինձ հավետ.
Իմ ուղին միշտ մթին, մենավոր,
Կըգնամ իմ դժկամ ցավի հետ։
Ւմ ճամփան՝ անվախճան մի գիշեր
Ւնձ շոյող ոչ մի շող չի ժպտա.—
Հեռացի՛ր, մոռացի՛ր, մի՛ հիշիր,
Ինձ այդպես, քրոջ պես մի՛ գթա...
Հուսաբեկ, մութ ու մեգ թող լինի,
Ւմ վերև թող արև չըխնդա.
Լոկ երկունք, լոկ արցունք թող լինի,
Ինձ այդպես, քրոջ պես մի՛ գթա...