Հովհաննես Թումանյան

**Армине** » 01 окт 2008, 03:18

Էջմիածին

Հէնց խոնարհես աչքերդ ցած,
Լայն դաշտի մէջ, առջեւդ յանկարծ
Մառախուղից իր խաչի հետ
Կը բարձրանայ մի սուր գմբեթ,
Որ կը խօսի մարդու հոգուն՝
„Խաղաղութիւն ամենեցուն…“

Էնտեղ էն հին դարերից վեր
Երկնաքարոզ յուժկու ձայներ,
Սահակ Պարթեւ, Ներսէս Մեծին
Խաղաղութիւն քարոզեցին:

Էնտեղ լցուած ահեղ հոգով,
Աստուածային իր տեսիլքով
„Էջ Միածինն ի Հօրէ“,
Որ Հայաստան լուսաւորէ:

Ու լոյսն առան ծաւալեցին
Լուսաւորիչն ու Մեծ Տրդատ,
Ու տակաւին այնտեղ կեցած
Կը սաւառնին հոգիացած:

**Армине** » 01 окт 2008, 03:19

Լուսաւորչի Կանթեղը

Կէս գիշերին կանթեղը վառ
Կախ է ընկած երկնքից,
Լուսաւորչի կանթեղն անմար
Հայոց մթնած երկնքից:

Կախ է ընկած առանց պարան
Արագածի կատարին,
Ու սեղանից հսկայական
Լոյս է տալիս աշխարհին:

Լոյս է տալիս երկար դարեր
Ու վառւում է միշտ անշէջ
Սուրբի մաքուր արցունքները
Իւղի տեղակ նրա մէջ:

Ոչ մարդկային ձեռք կը հասնի
Էն ահաւոր բարձունքին,
Եւ ոչ քամին կը հանգցնի`
Վիշապ-քամին ահագին:

Երբ պատում է մութ խաւարը
Չնաշխարհիկ մեր երկրին,
Երբ տիրում է ահն ու վախը
Թոյլ կասկածոտ սրտերին,

Ով անմեղ է, լիքը սիրով
Ու հավատով անսասան,
Ով նայում է վառ յոյսերով
Դէպի Հայոց ապագան,-

Նա կը տեսնի էն մշտավառ
Ջահը կախուած երկնքից,
Ասես` Աստծոյ աչքը պայծառ
Հսկում է ցած՝ երկնքից:

**Армине** » 06 окт 2008, 00:21

ՊԱՆԴՈՒԽՏ ԵՄ, ՔՈՒՅՐԻԿ

Պանդուխտ եմ, քույրի՛կ, մանուկ օրերից.
Գընում եմ դեպի մի անհայտ երկիր՝
Կըտրված կյանքի ամեն կապերից,
Մենակ, տարագիր։
Հալածում են ինձ անցած օրերը,
Ներկա Ժամերը հանգիստ չեն տալի,
Հոգնած են վաղուց իմ թույլ ոտները,
Ու սիրտս ավելի։
Բայց գընում եմ ես հալածված նորից,
Ամեն վայելքից ու բախտից հեռու,
Նույնիսկ հայրենի հողից ու ջրից,
Ինչպես եղջերու։
Եվ դու հանդիպած իմ դըԺար ճամփում,
Ասում ես՝ արդեն բախտավոր եմ ես.
Իզուր եմ փախչում, իզուր գանգատվում
Ու տանջվում այսպե՜ս...
Ո՜վ դու միամիտ։ Բայց երկինք վըկա,
Չեմ եղել երբեք ես այդքան ըստոր,
Որ կարենայի այս դաԺան բանտում
Լինել բախտավոր։
Չեմ եղել, քույրիկ. բոլոր օրերը
Տառապանք բերին, կորուստ ու կըսկիծ,
Եվ կյանքի հաճույքն, եւ կընոջ սերը
Ընկան իմ սըրտից։
Ես էլ վիրավոր գընում եմ փախած՝
Անհայտ օրերի խավարի ընդդեմ,
Ամենքից զըզված, ամենքին թողած,
Քեզ էլ կը թողնեմ...

**Армине** » 06 дек 2008, 21:23

Աղբյուր

Սարի լանջին, ժայռի տակ,
Ջուր էր բխում սառնորակ
Ու ցրվելով խոտերում
Իզուր ճահիճ էր դառնում։

Նրա առջև մի խոր գուշ
Շինեց հովիվն ու անուշ
Խաղ ասելով նա տարավ
Ջրեց հոտը իր ծարավ։

Պախրեն անցավ էն սարից՝
Շոգից հանած չոր լեզուն.
Կուշտ-կուշտ խմեց աղբյուրից,
Ապա նայեց աստըծուն։

Անցվորն եկավ տոթակեզ,
Սառն աղբյուրին որ հասավ,
Գլխարկն առավ ու չոքեց՝
Խմեց, սիրտը հովացավ։

Ու տվավ իր օրհնանքը
Անցվոր մարդը էն բարի.
«Քո շինողի օր-կյանքը
Ջրի նման երկարի՜…»։

1893

**Армине** » 07 дек 2008, 00:19

Թե հոգնել ես…

Թե հոգնել ես հաղթահարված
Կյանքի անվերջ հոգսերով,
Թե տանջվում ես արհամարհված
Բոցավառվող քո սիրով.

Թե կյանքի մեջ մի չար դիպված,
Մի ամոթ է քեզ ճնշում,
Թե չարաչար հիասթափված
Կյանքն ատում ես և գարշում,

Լավ իմացիր, ողջ անօգուտ
Պիտի հուզեն միմիայն քեզ,
Մի՛ սպառիր ուժը հոգուդ
Մտածմունքով կարճատես.

Հանգիստ եղիր, աղոթք արա,
Անհիշաչար եղիր միշտ,
Թող քո լացով չուրախանա
Քո թշնամին ամբարիշտ։

Կյանքի ցավը, բախտի խաղը,
Ատելությունն անմըտի,
Հավատացի՛ր, երբեք չարժեն
Վրդովմունքին քո սրտի։

Եվ այդ սիրտը քեզ չի տված,
Որ դու մաշես ամեն օր,
Այնտեղ պիտի ապրի Աստված,
Ոչ թե ցավեր նորանոր։

**Армине** » 07 дек 2008, 00:20

Ժպտուն աչքեր

Դու մի՛ հավատա ժըպտուն աչքերին.
Շատ անգամ նըրանք ծաղիկներ են վառ,
Բուսած կորըստյան անդունդի ծայրին,
Միամիտ մարդկանց քարշելու համար։

Ահա պոետն էլ պատրանքով հարբած՝
երվեց մի անգամ ժըպտուն աչքերի,
Ու որքա՜ն տանջվեց, տառապեց խաբված,
Ու որքա՜ն սըրտում գանգատներ ունի...

Դու շատ մի՛ խաբվիր ժըպտուն աչքերից.
Շատ անգամ նըրանք ծաղիկներ են վառ,
Ծըլում են սըրտի ավերակներից,
Տըխուր հատակը ծածկելու համար։

Ահա պոետն էլ՝ տառապած մի մարդ,
Որ սրտում այնքան գանգատներ ունի,
Բայց հաճախ այնպես ժըպտում է զըվարթ,
Ասես թե քեզնից բախտավոր լինի։

1894

**Армине** » 07 дек 2008, 00:24

Վերջին խոսք

Հեռո՛ւ, ո՛վ սուրբ խաղաղություն,
Մենք քեզ համար չունենք անկյուն
Մեր հալածված հայրենիքում
Եվ մեր ցաված սրտի խորքում։

Գնա դեպի այն լեռները,
Ուր որ հովիվն ու գառները
Ապահով են պատառողից,
Մենք ազատ չենք ահ ու դողից։

Գնա՛, հանգիր այն դաշտերում,
Ուր որ իրար էլ չեն տիրում
Եղբայր-մարդիկ, և հերկելով
Քեզ օրհնում են սուրբ երգերով։

Գնա դեպի երանավետ
Այն վայրերը, ուր կյանքի հետ
Խաղ չեն անում զվարճության
Կամ հեշտության համար միայն։

Իսկ մենք ցավով լեցուն սրտով
Անկարող ենք միշտ անվրդով
Ե՛վ քուրդերի լուծը տանել,
Ե՛վ քեզ օրհնել փառաբանել։

Հեռո՛ւ, ո՛վ սուրբ խաղաղություն,
Մենք քեզ, իբրև մի լոկ անուն,
Երանությամբ միշտ հիշելով
Պիտի կռվենք մեռցնող սրով։

1889

**Армине** » 07 дек 2008, 16:33

Աղթամարի կղզում

Սըրտիս խորքերեն
Հովեն թե ծովեն
Մի ձեն եմ լըսում.
Ո՛նց է մի աղջիկ
Մեղմ ու հանդարտիկ
Անվերջ արտասվում։

Կոպիտ աշխարհ է,
Մարդը միշտ չար է,
Կյանք է կործանում,
Կյանքն էլ կործանված
Որ անցավ գնաց,
Էլ ետ չի դառնում…

Սըրտիս խորքերեն
Հովեն թե ծովեն
Մի ձեն եմ լըսում.
Ո՛նց է մի աղջիկ
Մեղմ ու հանդարտիկ
Անվերջ արտասվում։

«Թամա՜ր… Ա՜խ, Թամա՜ր…»
Իզո՜ւր… ոչ մի բառ…
Չի պատասխանում։
Սերը որ կորավ,
Սիրտը որ մեռավ,
Արցունքն է մնում…

Սըրտիս խորքերեն
Հովեն թե ծովեն
Մի ձեն եմ լըսում.
Ո՜նց է մի աղջիկ
Մեղմ ու հանդարտիկ
Անվերջ արտասվում…

1915

**Армине** » 07 дек 2008, 16:34

Ամառվա գիշերը գյուղում

Լուսընկա գիշեր,
Երկինքը պայծառ,
Անհամար աստղեր
Ցոլցըլում են վառ։

Քընած է արդեն
Հովտում ողջ գյուղը,
Մըթնած ու լուռ է
Գյուղացու հյուղը։

Հոգնած գյուղական
Ընտանիքն ահա
Սրահում, կալում,
Կամ կըտրի վըրա։

Երկընքի դիմաց
Գըրկված են քընած,
Վերևիցն, ասես,
Ժըպտում է Աստված։

1887

**Армине** » 07 дек 2008, 16:35

Այվազովսկու նկարի առջև

Ելած՝ օվկիանի անզուսպ ալիքներ,
Ծանըր հորձանքով զարկելով դեպ վեր,
Լեռնանում էին, գոռալով ահեղ,
Եվ մըրրիկն ուժգին շընչում էր այնտեղ
Անեզր ու անվերջ
Տարածության մեջ։

«Կանգնեցե՛ք», գոչեց, վըրձինը ձեռքին,
Կախարդ ծերունին հուզված տարերքին․
Եվ լուռ, հընազանդ հանճարի ձայնին,
Մութ ալիքները, փոթորկի ժամին,
Կըտավի վըրա
Կանգնած են ահա։

1893