Մարո Երկնափեշյան

**Կարինե Կարինե** » 12 окт 2019, 13:38

Ես կուզեի քո առաջ
Հոգուս մատյանը բանալ,
Որ դյութեի թերթ առ թերթ
Իմ գույներով որդանի,
Ես կուզեի տարածվող
Փոթորկին այս դիմանալ.
Ծաղկես էջին մատյանիս
Առագաստը մեր նավի....

Հագցնեիր կուզեի`
Շքեղ շապիկն իմ արծաթ
Ու գրեիր քո ձեռամբ`
Ոսկեգիրն իմ մատյանի,
Եվ կուզեի, որ այնտեղ
Փոթոիիկն այդ ընթանար
Ու կործաներ իր խորքում
Մենությունը մեր ցավի...

Ես կուզեի ճշտեիր
Լինելությունը իմ պարզ`
Ինչպես ուսյալ մի դպիր`
Իմ կաշեկապ մատյանի,
Եվ կուզեի մնայի անվերջ,
Ինչպես չընթերցված
Ու սրբատառ էջերիս
Չխարդավվեր ոչ մի գիծ...

Ես կուզեի լինեի
Հավատամքը քո արթուն,
Անչափելի լինեի`
Խորին խորհուրդ` երկրային,
Եվ լինեի չերգված
Շարականը քո հոգու,
Չէ, սրբության խորանում
Մի ճառընտիր լինեի...

Ու թե մի օր գնայիր,
Պանդխտության ճամփեքով,
Տառապանքի ու փառքի
Քամիներով խռովված,
Ինձ մասնեմաս անեիր
Ու տանեիր քո ծոցում,
Կամ պահ տայիր, երկյուղով
Վերադարձիդ ծառի տակ....

1991թ
« Մեղսածառ »

**Կարինե Կարինե** » 12 окт 2019, 13:39

Հողս կապեցի թաշինակիս մեջ,
Որ վերջին օրով դնեն կոպերիս
Ու ճամփա ընկա անհայտություն մեծ,
Հեռու ծովից ծով լացիս ափերից․․․

Շատ անցա, թե՝ քիչ, կես դար, թե պահ էր,
Հույսից էլ անդին հայացքս հառած,
Տեսա, որ էլի նույն կյանք կամ մահ էր,
Ես էլի նրանց դշխոն ու ծառան․․․

Դեմ առա սարին՝ մերի և այլոց,
Նրանից այն կողմ դավիս գինը չէր,
Քար կար գրված էր՝« Երկիրն է Հայոց,
Կանգ առ »,կանգ առա,արդեն իմը չէր․․․

Քարին փռեցի հողը հորս տան,
Ցորեն ցանեցի , ճամփի հաց անեմ,
Բայց վրան ծաղկեց մի բուռ Հայաստան,
Որ էլի, էլի իր ցավը տանեմ․․․

Ցավը թաղեցի հենց այդ հողի տակ,
Մասիսներ ելան նորից փոքր ու մեծ,
Էն Շիդարն եկավ չաքուճը առած
Անեծքներ տալով թևերս գամեց․․․

Քամեց արյունս իմ գամփռը սոված,
Ոսկորս թաղեց, որ մի օր հանի,
Հազար դար հետո կողերիս գրված
Սահմանագիրը մեկը վերծանի․․․
* * *

**Կարինե Կարինե** » 12 окт 2019, 13:39

***
Քնե՞լ եք հա՞ արդեն,
Իսկ ես դեռ արթուն եմ,
Երազներ եմ փնտրում
Գիշերվա բիբերում,
Իսկ մեկը դրսում,
Մեկն էլ հենց անտուն է
Ու քանի՜ քանիսի
Բախտ այսօր չի բերում․․․

Դուք քնել եք արդեն,
Ես սերեր եմ երգում,
Զինվորը ընկնում է
Այս դարում՝ կացինից,
Ձեր որդին չոքելով
Լուռ տալիս է երդում՝
Քո վրեժն ու զենքը,
Եղբայր իմ, կանցնի ինձ․․․

Դուք քնել եք, իսկ ես
Դեռ խավարն եմ թերթում՝
Ստվերներ կան շարժվող,
Ծախու և դավադիր,
Լավագույն տղերքը
Խոշտանգվում են բանտում,
Սատանան սաստում է՝
Գրիչդ տեղը դիր․․․

Դուք քնած եք, իսկ ես
Հին խախալն եմ մաշում,
Երկիրս մաղվում է
Դավադիր կրակին,
Ինձ հետ ձեզ, ձեր սիրտը,
Ձեր մարմինն են խաշում,
Վեր կացեք, ճչում եմ
Կապկպված, մենակ կին․․․

14․09․2017

**Կարինե Կարինե** » 12 окт 2019, 13:40

Խռով է գրիչս,
էլ ոչինչ չի ուզում,
Չի հուզում այլևս ոչ ﬕ բան,
Սուզվում է ինքն իր ﬔջ,
Շխկոցով փակվում է,
Առ-հա՝ քեզ, վերցրու երգուբան։

Հավաքիր ինքդ քեզ, դե, բավ է,
Ասում ես՝ իմացի՛ր հարգը քո,
Խորտակված ﬕ նավ է,
կյանքդ մութ ﬕ դավ է,
Փետրաթափ ﬕ հավ է
հեքիաթի հավքը քո։

Էհ, կյանքդ պարպվել, անցել է,
Թքել ու լքել է ուղղակի,
Ինչ մորմոք, որ հնից ﬓացել է,
Գրողի գիրգ ծոցը ուղարկիր:

Լռե՞լ է գրիչդ, թող լռի՜, թո՛ղ լռի,
Մեն-ﬔնակ, անկյունում դատարկ տան...
Բայց կյանքդ այսուհետ թե լրի,
Թող լինի՝ ով երգի՛դ հավատաց։
1989թ

**Կարինե Կարինե** » 12 окт 2019, 13:41

Դո ՜...
Րե ՜...
ՄԻ ՜...
Մատներս մատներիդ ﬔջ առ,
Նվագիր հատիկ, հատիկ սիրո ստեղներին,
Սովորեցրու հարմարվել վախվորած՝
Անվարժ, անվստահ Իմ այս դերին...
Նվագի՜ր...
Ահա, սա արդեն ուրիշ է,
Այլ է,
Տիեզերքը չի շարժվում քար է,
Ու լռության ﬔջ նույն օկտավան է՝
Իմ սրտի ու քո սրտի ﬕջև,
Ուս- ուսի, մոտի՜կ...
Կես քայլ է, ու...
Թոն է իջել։
Ձﬔռային անակնկալ անձրևը ռիթﬕկ
Նոտագրում է ճիշտ իմ նվագած ﬔղեդին...
Սկսի՜ր,
Էլի դոն է...
Կես տոն է...
Թրթռում են ազդակները մաշկի տակ՝
Ստեղնահա՜ր,
Մատնահա՜ր...
Մատնված ափերիդ կրակին։
Անսովոր է լուսանում կիրակին...
2014

**Կարինե Կարինե** » 12 окт 2019, 13:41

***
ԻՆՉՈւ՞ ՀԻՇԵՑԻ ԿՈՄԻՏԱՍԻՆ...

Աչքերիդ մեջ այնքան
Լեցուն տրտմություն կա,
Մարդիկ կարծում են
Թե խենթ ես , խենթ ես,
Դու խռով ես աստծուց,
Խաբված ՝ անակնկալ
Եվ մարդկային ցավին
Այդչափ՝ խորթ ես...

Դու էլ չկաս արդեն,
Ինքդ քեզ լավ գիտես,
Հոգեդարձ ես եղած
Ազգակործան խաղից,
Դու մեռել ես քո մեջ, բայց
Պնդում են դիտես,
Թե ոնց պիտի մարես
Մարմանդ շիջող դաղից....

Մեռիր, հայ վարդապետ,
Մեռիր դու էլ այդպես,
Դեռ ջհուդն է քանի
Աստծուն վարդապետում,
Դու խազեխազ գրիր
Այն ամենն ինչ գիտես,
Որ նոր մեղքեր չօծվեն
Էն Հորդանան գետում....

Ասա, այն ինչ գիտես,
Մեկ է էլ մահ չունես,
Չէ, չեմ ուզում լսել,
Հավատավոր իմ հայ,
Եթե հաշտված հոգով
Մի օր վերև ելնես,
Էլի Երկնավորին
Ասելու ես ՝ իմ Հայր...

2017․ գիրք 6-րդ

**Կարինե Կարինե** » 12 окт 2019, 13:42

Անձրև է, թե բռնեմ ծայրից,
Կհասնեմ երկնքի ծիրին,
Դռներ ու պատուհան կբացեմ,
Որ այնտեղ ավելի լույս լինի․․․

Չեմ մտնի քունջուպուճախ,
Չեմ փնտրի պահածո հոգիներ,
Ինչպես իմ հայրական օջախ՝
Կմաքրեմ, կիստակեմ, կնորեմ․․․

Կլվամ պատեր ու պատուհան,
Թափ կտամ մինդար ու խալի,
Չուլ ու գուրչ արևին կտամ,
Կսարքեմ տաք շորվա յուղալի․․․

Կսպասեմ մինչև մեր Հերը գա ՝
Հորս հետ թև թևի տված,
Անկնիկ այսպես էլ դեռ կան,
Երկուսն էլ վաղուց են սոված․․․

Ինչպես մի․․․ սուրբ երորդություն՝
Հայր, որդի, ես էլ սուրբ հօգին,
Կնստեմ երկուսի մեջ տեղում,
Կլցնեմ իմ տարած օղին․․․

Կխմենք, կհարբենք երեքով,
Կնայեմ աշխարհին վերևից,
Կժպտամ հարսներին` երեխով,
Տաք օրեր փոխ առած` արևից․․․

Չգիտեմ, ետ կգա՞մ էլ, թե` չէ,
Բայց այնտեղ կլինի մաքրություն,
Ու մինչև մայրս գա , աշխարհին
Ես կանեմ մայություն,մայրություն․․

**Կարինե Կարինե** » 12 окт 2019, 13:42

Փեշերս քշտեմ ու գնամ,
Ո՞ր հանդը՝ կարևոր չէ իսկի,
Թե ծածուկ տեղերն իմանամ,
Հավաքեմ աշունքվա ոսկին․․․

Ետ չգամ, այնտեղ էլ մնամ,
Ինչ գտա նվիրեմ եկողին,
Ծեր կաղնուն թիկն տամ քնած,
Մամուռներն ինձ լինեն անկողին․․․

Ես դառնամ անտառի ծեր փերին,
Բուն դնեմ մի էրած փչակում,
Մերություն անեմ էն ծտերին
Որ իրենց ծմակը չեն լքում․․․․

**Կարինե Կարինե** » 12 окт 2019, 13:43

***
Այգաբացները սիրուն են թեև,
Բայց ինձ սիրեցիր իմ մայրամուտին,
Նույնիսկ չարեցի ես ծանր ու թեթև,
Երբ հյուր կանչեցիր, բայց ժամը ութին․․․

Եկա հայելուս հոգին հանելով,
Փրփրուն գինու խցանի նման
Ու դեսից -դենից մտքեր ծամելով,
Թողեցինք ներքուստ սրտներս նվան․․․

Քաղաքավարի՞ ասեմ, թե՝ չտես,
Մենք ձեռք սեղմեցինք, երբ պահը հասավ,
Մեզանից ո՞վ էր, չեմ հիշում գիտե՞ս,
«Քեզ կկարոտեմ,սիրելիս»,- ասավ․․․

Թե՞ ասող չեղավ, թվաց ուղղակի,
Սիրտ էր, սրտուհու թշերը պաչեց,
Հետո հայացքը թեքած շեղակի,
«Ես կգամ», շեմքից ճամփելով՝ կանչեց․․․

Սրտեր են, մեկ էլ ուզենան գգվե՜ ն․․․
Երկնքի պորտը հաստատ կճաքի,
Մայրամուտներս այսպես թե ձգվեն,
Գիշերով գուցե արևս ծագի․․․․

2017

**Կարինե Կարինե** » 12 окт 2019, 13:44

Բանաստեղծությունը Մարոյի փրկությունն է:
/ Լևոն Սարգսյան /

Բայց նրա բանաստեղծությունն ավելի մեծ առաքելություն ունի՝ փրկում է և մեզ:
Մարոյի բանաստեղծությունը փրկում է նաև ժողովրդական բառուբանի եզակի շերտեր,
փրկում՝ դրանք շքեղորեն բացելո՛վ, փրկում է ժողովրդական եզակի մտածողություն,
այդ մտածողությունը պոեզիա դարձնելու եզակի շնորհք ու շնորհալիություն:
Մարոն չի վարանում հնաոճ երևալ, որովհետև այն համոզումն ունի, որ դասական կոչվող բանաստեղծությունը՝ իր պոետիկայով, չհնացող մի բան է. ընդամենը տաղանդ է պետք,
որ հանգը նորոգվի նոր փայլով, ցրվի չափածո տաղտուկը,
և բանաստեղծությունը վերստին հնչի՝ դարձյալ ապացուցելով, որ կարևորը բանի ոգին է, բանի ոգեղենությունը, որը ձևի ու կաղապարի ինչպիսին-ության հանդեպ միշտ ու իմաստ
նորեն անտարբեր է:
Որքան էլ պարզ, որքան էլ անձնական՝ Մարոյի բանաստեղծության
բույնը իր հայրական տան բարդու վրա չէ,
այլ ավելի աներկրային մի տեղ՝ բաց երկնքի փեշին՝ այնտեղ,
որտեղից ավելի պարզ է երևում, թե ինչպես է մարդը փախուստ
տալիս իր մանկությունից, իր երազներից, իր ես-ից,
որպեսզի հետո նույն փախուստների ճանապարհով վերադառնա…
բանաստեղծությամբ:

Մարոյի պոեզիան վերադարձի հույսի պոեզիա է:
Լևոն Սարգսյան