Սիրո մրմունջ

Անոնք գացի՜ն խորհուրդով ու գաղտնիքով բեռնաւոր,
Գացի՜ն նաւերը սիրոյս իմ աչքերուս առջևէն,
Ցըռուկնին վեր, դէպի մո՜ւթ եզերքները հեռաւոր,
Առագաստնե՛րը գինով մայրամուտի գաղջ հովէն։
Ու տեսայ որ, հինաւուրց դիցուհիի պէս աղուոր,
Իրենց ձիւնի անարատ սրբութեան մէջ համօրէն,
Թևերնին վեր, անծանօ՜թ ափունքներու ուխտաւո՜ր,
Անրջանքիս կարապնե՛րը սահեցան յամրօրէն․․․
Իրիկուն է: Կը դիտեմ ես լո՜յծ անհունը ջուրի.
Հովը լըռիկ կը պատմէ ինծի յուշքեր երջանիկ,
Ու անպատո՜ւմ խորհուրդով անսահման ջո՛ւրը կ`ուռի։
Քար ու փրփուր ափին վրայ կը համբուրուին իմ առջիս․․․
Ես կը դիտեմ հեռաւոր հորիզոններն ուր լըռի՜կ
Գացին նաւե՛րը սիրոյս ու կարապներն անուրջիս:
Անոնք գացին խորհուրդո՛վ ու գաղտնիքով բեռնաւոր․․․

Սիրո աղբյուր

Ահա՛ կուգամ երջանկության ակերեն,
Արյունըս դեռ երազորեն կը հեւա
Ու արցունքներ արտեւանունքըս կ'այրեն։

Աղբյո՜ւր, աղբյո՜ւր, ի՜նչ հըրճվանքով տենդագին
Երկարեցի թըշվառ շրթներըս ակիդ
Ու ի՜նչ սիրով ըմպեցի ջո՛ւրըդ անգին։

Ոհ, կուզեի մընալ հավետ ակիդ քով,
Նիհար ճակատս կռթնցընել քու քարիդ.
Թաղվիլ ջուրիդ երջանկությա՜ն պատանքով։

Ու կուզեի հալիլ կուրծքիդ մեջ անհետ,
Լույծ մարմնույդ մեջ կաթի՛լ մ'ըլլալ, կե՛տ մ'ըլլալ,
Երգե՜լ, հեւա՜լ, քեզի նըման, քեզի հետ։

Ի՜նչ մոգություն կար մարմինիդ մեջ համակ,
Ի՜նչ կ'ըսեին ալիքներըդ վազելով,
Ու ի՜նչ հմայք կար փրփուրիդ մեջ ճերմակ։

Շրթունքս դեռ քեզ կը փնտռեն տենդագին,
Ու հըրատապ այտերես վար մեղմորեն
Դողդըղալով կը սահի ցո՛ղը կյանքին...
Ահա կուգամ երջանկության ակերեն։

Հավիտենական հեքիաթը

Ահավասիկ, որ կ'ըղձամ քեզ՝ անդադրո՜ւմ
Չար, վիրավոր ու անիծված ու տրտո՛ւմ․
Ահավասիկ, որ կը սիրեմ ես քեզի․․․

Ո՞վ քու ստվերդ պտըտցուց իմ հոգվույս
Անարձագանք դամբաններուն մեջ անհո՜ւյս
Ու երդմնեցուց, որ դեռ սիրեմ ես քեզի․․․

Ապրի՞լ ահեղ ճակատագրին միշտ հլու,
Մեռնի՞լ առանց վայրկյան մը քովդ ըլլալու,
Ըսե ինձ, Քո՛ւյր, ա՜խ, կը սիրեմ ես քեզի․․․

Թող այս գիշեր հոգիիս մեջ երգ մ'ըլլա,
Ինչ փույթ, թե չար, թող այդ երգը քուկդ ըլլա,
Որովհետև, Քո՛ւյր, կը սիրեմ ես քեզի․․․

Ահա հոգիս շիրիմներեն փակ ու չար,
Ահա հոգիս, զոր դուն սիրել չը զիջար․
Ահա հոգիս, որ կը սիրե դեռ քեզի․․․

Ոտներուդ տակ կոխոտե ու հետո ալ,
Ինչո՞ւ քայլերդ համբուրե՜լ, գուրգուրա՜լ,
Ինչո՞ւ մահվան սև բաժակեդ սեր մուրալ։

Ների՜ր ինձ, Քո՛ւյր, ա՜խ, կը սիրեմ ես քեզի։

Հին եղանակ

Այս գիշեր երգ մը հոգեցունց
Հովին մէջէն՝ հեռուէ հեռու՝
Ձիւնոտ,տրտում ճամբաներու
Խոր անրջանքը արթնցուց։

Եւ մենաւոր ու տրտմունակ,
Քեզ կ'ունկընդրեմ պատուհանէս
Որ աղօթքի մ'ոլորիքին պէս
Կ'արձագանգես, հին եղանակ։

Արուեստ չունիս, իմաստ չունիս,
Կը կրկնուիս դուն անդադրում,
Ու ձիւնին հետ դանդաղ, տրտում,
Դուն տարուբեր կը տատանիս։

Շնչհատ մարմինդ կը դողդոջէ...
Վանկերուդ մէջ տԺգոյն, վտիտ,
Ու յանկերգիդ մէջ միամիտ
Ապրելուն խուլ մահերգը չէ՞...

Կը կրկնէ հովն աննպատակ.
Աղաղակներդ ծառին, սարին.
Ի՞նչ կը պատմես դուն գիշերին
Որ կու լայ մայթը հեւքիդ տակ։

Այս իրիկուն, ձիւն իրիկուն,
Հին եղանակ մը հոգեցունց,
Ծոյլ երազանքը արթնցուց
Մութ, ամայի ճամբաներուն։

Երգը մեռաւ հեռուն, անհետ.
Բայց այդ չափով, այդ յանկերգով.
Պատուհանիս գիշերին քով,
Հոգիս կու լայ դեռ երգին հետ...

Կարմիր դրոշակը

«-Անոթինե՜ր, անգործներու կո՜ւռ բանակ,
Փոս աչքերնիդ դեպի երկինք զո՜ւր բանաք,
Տառապանքի՜ ոստանյակներ, ի կըռի՜վ...
Ի զե՜ն, կիներ, ի զե՜ն, ծերե՜ր ալեխռիվ...»

Դուրսը ձմրան սույլին միջեն կը լսվեր
Բողոքի ձայն մը գալարվող կարեւեր,
Ընդհատված խո՜ւլ հռնդյունով կատաղա՜ծ,
Որ արձագանք կուտար երկար. «Հա՜ց, հա՜ց, հա՜ց...»

Ի՞նչ կար։ Կուրծքիս տակ ուԺգին սիրտըս դողաց։
Ձյուն-ձմեռո՜վ, այսպես գիշեր ատեն ՝ հա՜ց...
Գաղջ անկողնես վար նետվելով, մրափած,
Պատուհաններն բացի փութով, ու, Աստուա՜ծ...։

Մի՞թե... Ամեն բան հասկացա ու լացի...։
Բոլոր վայրագ պայքարողները հացի,
Հազարներո՜վ, հո՜ն, վա՛րն էին, խեղճ ու վե՛ս,
Կուտվա՜ծ, կատղա՜ծ, մրջյուններու շեղջի պես...

Ցո՜ւրտ, իրենց վրա դանդա՜ղ կ'իջներ ձյունն համակ,
Անհուսության ծաղիկներու պես ճերմակ,
Ցո՜ւրտ, կը պատեր զիրենք գիշեր անսահման,
Թըշվառության մթին դավի մը նման։

Իրենց մեջտե՛ղ, խեղճ կառքի մը վրա խարխուլ,
Հազարներու հռնդյունին մեջեն խուլ,
Աշխատանքի նույն ստրուկ մը ալեփառ,
Կանգնա՛ծ, դողդո՜ջ, կը բողոքեր, կը պոռթկար։

Ու իր խոսքերը կ'իյնային փրփրադեզ,
Անիծապարտ հեք ամբոխին վրա այնպե՛ս՝
Ինչպես Ժայռեր օվկիանին մեջ կատղած...
Ու օվկիանը կը ճողփար. «Հա՜ց, հա՜ց, հա՜ց»...

Թափառումը

Ու ահա ամբողջ գիշեր կ'շրջիմ,
Հիմա՜ր, խեղճ հիմա՜ր։
Խելքս առիր շատո՜նց, կյանքս առ, Փրկիչ իմ,
Աստվա՜ծ, մեր հիմա՜ր։

Ի՞նչ կնայիք ինձ, հոգեվարք աչեր,
Հիմա՜ր եմ, հիմա՜ր։
Երնե՜կ, կ'մեռնիք. մինչ ես կ'ապրիմ դեռ
Այս կյանքը հիմա՜ր։

Կռվի դաշտերով տարի առանձին
Ստվերս հիմա՜ր,
Շնորհ չրին գնդակ մ'ալ ինձ, գոռացին
«Հիմա՜րն է, հիմա՜ր»։

Դե՜հ, մտիկ ըրեք, դուք որ կ'խորդաք
Այս մահով հիմար,
Արյունով շաղված պատմություն մը տաք,
Հիմա՜ր, ա՜հ, հիմա՜ր։

* * *

«-Ինչո՞ւ ոմանք սնդուսներով օրորուն,
Ոմանց գլուխը՝ մայթին ձյունոտ քարերուն...
Ինչո՞ւ մեկը՝ ձեղուններու տակ ոսկի,
Մյուսը՝ խոնավ խշտյակի մեջ սողոսկի...։

Մեկուն դիակին վրա դամբա՜ն, վա՜րդ, մարմա՜ր,
Ողջը չունի բարձ մ'ուր հանգչի՜լ կարենար...։
Բույն ընտանիք ունի թռչունն օդաչու,
Ան ե՜րգ ունի, իսկ մենք՝ Անեծք միայն ինչո՞ւ...

Ինչո՞ւ հազա՜ր պերճ տաճարներ հրաշակա,
Աստուծո մը հոգվույն համար, որ չիկա...
Մեր խեղճ որբերը կը հալվին, տեղ չի կա...
Մեր խեղճ կիներն են հոգեվար՝ դեղ չի կա։

Ինչո՞ւ, ինչո՞ւ, ու մինչեւ ե՞րբ, սեփական
Մեր քրտինքով պիտի շաղվին պատվական
Համադամներ մեծատունի՜ն, իր շունին,
Մինչ աշխատող բազուկներ չոր հաց չունին...»

* * *

Ծերը դողդոջ իջավ կառքեն այն խարխուլ,
Ու կատաղի գոռյաններուն մեջեն խո՜ւլ,
Կառքին գեղջուկ բեմին վրա՝ հյուծահա՜լ.
Խեղճեր ելան խոսք առնելու, կինե՜րն ալ...

Կը խոսեին- անուս դեմքեր ապաքեն-
Ինչ որ պոռթկար իրենց նոթի աղիքեն,
Իրավունքի կոպիտ բառեր ինքնաբեր,
Զոր կապուտցած իրենց շրթունքը թափեր։

Խո՜ւլ աղաղակը կը ընդհատեր պահ մը. «Հաց»,
Ու ամբոխը լուռ կ'ունկնդրեր ծարավա՜ծ.
Արդարության չքնա՜ղ ձայնին այդ տըկար,
Արդարությո՜ւն, որ երբե՛ք չի պիտի գար...

* * *

Վայրա՜գ գոռյուն մը գիշերին մեջ թնդա՜ց.
Ձյունոտ ցայգին անբա՜վ սուգին մեջեն թաց,
Բոցերու պես շըքեղ, տեգի՜ պես հըպարտ,
Կարմիր դրոշա՜կը բարձրացավ անհանդարտ...

Ու ես տրտո՜ւմ, ու ճմլվա՜ծ, անբարբա՜ռ,
Կը դիտեի, որ կ'երթային տրտմաբար,
Ձյունի՜ն մեջեն, մութին մեջեն անսահմա՜ն,
Գրաստներու սեւ բանակի մը նման...

Ո՞ւր, դեպի ո՞ւր... Քաղցած կյանքեր համորե՜ն,
Իսպառ լքված աստվածներե՜ն, մարդերե՜ն,
Լո՜ւռ կ'երթային, խո՜ւլ բնազդի մը հլո՜ւ,
Նո՛ր օրենքի նո՛ր նԺար մը կերտելու...

Ու ինձ այսպե՜ս թվեցավ, թե լռելյա՜յն,
Ճակատագրին թեւը կ'իշխե՜ր իրենց վրան.-
Բայց կ'երթային անոնք. ի զե՜ն, ի պայքա՜ր,
Արդարությա՛ն կը դիմեին խո՜նջ, տըկա՜ր,

Արդարությա՜ն, որ ա՛ս կերպո՛վ պիտի գար...

ԵՐԳ ԵՐԳՈՑ

Երա՞զ, տեսի՞լ, անգո ստվե՞ր մ'անհոգի,
Ճառագայթի, փրփուրի խա՞ղ մը տարտամ:
Քմայապաշտ ծաղի՜կ մ'արդյոք ցընորքի,
Քու մշուշոտ գիծերուդ ի՜նչ անուն տամ.
Երա՞զ. տեսի՞լ, անգո ստվե՞ր մ'անհոգի:
Քու կապույտիդ վճիտ, աղվոր ջուրերու
Եթերային անրջանքին է հանգույն.
ՈՒ քու կարմի'րըդ Պենկալյան վարդերու
Երազամած կարմըրության պես տժգույն.
Գոգն աչերուդ կապույտն ունիս ջուրերու:
Արցունքիդ պես նայադներ պար կը դառնան:
Այդ ի՞նչ հեշտանք որ շրթներուդ մեջ կը'մպես.
Շունչըդ գինով է հովերու պես գարնան,
Ձայնըդ տարփոտ` աղբյուրներու երգին պես...
Արցունքիդ մեջ նայադներ պար կը դառնան:
Կը հմայեն զիս քու աչերըդ, կը շոյե՜ն,
ՈՒ մարմինեդ ծորող խունկը մեղավո'ր,
Ավելի քաղցր է Քանանու գինիեն...
Հազարբուրյան այս պատարա՞գն է աղվոր,
Թե լո'ւյծ աչերդ որ մութ հոգիս կը շոյեն:
Հրաշագո ո՜հ, քու անդրիդ բյուրեղե.
Սրունքներուդ սարսռացող ձյունն հրաշեկ,
ՈՒ անանո՜ւն ցոլքը որ քեզ կողողե,
Մորթիդ թաքուն գանգուրներուն խուրձը շեկ...
Հրաշագո'... ո՜հ, քու իրանդ բյուրեղե:
Տենչերուս վրա պիտի հսկեմ այս գիշեր
Որ բազուկնե՜րըս չը փընտռեն քեզ իմ քով,
Սիրտս ո՜ւր էր որ կուրծքեդ ոչինչ չը հիշեր,
Մինչև առտու պիտի հալեր արցունքով...
Կիրքերուս վրա պիտի հսկեմ այս գիշեր:
Իզո՜ւր: Հոգիս թաղվել կուզե հուլորեն
Ստինքներուդ մտերմությանը մեջ կույս.
ՈՒ անութիդ որոշ ծալքերը նորեն
Գիտեմ որ զիս պիտի տանջեն մինչև լույս...
Քու մե'ջդ հոգիս թաղվել կուզե հուլորեն:
Տժգույն աղջի'կ, հյուսիսայգի աչքերով,
Կոպերուդ վրա ու բիբերուդ մեջ խոնավ
Այդ ի՜նչ անճառ երանություն, ի՜նչ գորով...
Ո'չ մեկ արգանդ քե՜զ պես հրաշք չըծնավ,
Տժգո՜ւյն աղջիկ, հյուսիսայգի աչքերով: