Պարույր Սևակ

**Армине** » 05 янв 2009, 17:44

***
Մի գուցե մեզ էլ ա՛յս էր վիճակված.
Դու՝ քո զղջումի զնդանում փակված,
Ես՝ իմ զղջումի արջի ճանկերում,
Բանտարկվածի պես ետ - առաջ քայլել
Քո ծանոթ անվան երկու վանկերում...

Քո ծանոթ անվան երկու վանկերում
Բանտարկվածի պես քայլել ետ - առաջ.
Կրակը կողքիս՝ միշտ մնալ սառած.
Բաց դուռը դեմըս՝ բանտարկված մնալ,
Ոչ մի փորձ չանել ու դուրս չգնալ...

**Армине** » 05 янв 2009, 17:49

***
Լեռան գլխին իջած կապույտ երկնակամար,
Ծաղկած ափին փարվող մի լեռնային ալիք,
Տաք հողի մեջ նստած մի փոշոտված բալիկ,
Հիշողության մի տաք,
Տեղին արված կաքտակ.
Երեկ դեռ անծանոթ աղջկա հետ
Առանց հոգնածությաքն շրջել ամբողջ գիշեր,
Ինքնամոռա~ց այնպես, և - այնուհետ
Տոնի նման այդ օրն ամբողջ կյանքում հիշել.
Ձերոնց կողմից դրսում շահված մի մրցություն,
Քո քաղաքում հառնող մի հոյակապ նոր տուն,
ուր ձմռանը վառվող վառարանի հանդեպ
Տղադ պիտի կարդա հափշտակիչ մի վեպ,
Նա՛, որ խաղով այնքան երջանիկ է հիմա...

**Армине** » 05 янв 2009, 17:50

***

Ոչի~նչ , ոչի՛նչ չի պատահել արտասավոր.
Դու նույն աղջիկն ես հմայիչ, ես` նույն տղան,
Միայն` ժպտում են աչքերդ կարծես ցավով,
Եվ այս ճամփան էլ չի թվում այնպես խաղաղ:

Ոչի~նչ , ոչի՛նչ չի կատարվել նկատելի.
Ո՛չ խարդավանք, ո՛չ խանդ, և ո՛չ կասկաց մի կույր.
Լոկ զգում եմ ես մանրախոս քո մատներից ,
Որ ինձ այսօր նրանք ինչ-որ սա~ռն են զգում.

Եվ չի փոխվել ոչինչ նաև կյանքո՛ւմ կարծես.
Ամառային նույն արևն է և նո՛ւյն փոշին :
Ես զգում եմ` ինչ չգիտես ինքդ էլ գուցե.
-Դադարե~լ ես ինձ սիրելուց,
Բայց... չես սիրում դեռ ուրիշին:

**Армине** » 05 янв 2009, 17:54

Սարսափում եմ ես լոկ հիմա

Դու ասում ես, թե սառել եմ,
Բոլո~ր-բոլոր կրակները ես վսռել եմ
Ու հիմա էլ... մթան մեջ եմ ես խարխափում:
Իսկ ես կասեմ. ես քայլել եմ,
Երբ որ մութ էր` ես փայլել
Բայց չեմ խափել ես ոչ ոչի ու չեմ խափում:

Ես չեմ խաբել ո՛չ մի խոսքով,
Ո՛չ մի երգով կամ ակնարկով.
Կա՛մ սիրել եմ, կա՛մ ատել էլ, բայց չեմ խաբել,
Երկու հարկով բարձր եմ ապրել,
Ցած եմ իջել երկու հարկով,
Իջել – ելել, սակայն երբեք չեմ խարխափել:

Թե երբևէ խարախափել եմ `
Խարախափում եմ ես լոկ հիմա,
Թե երբևէ սարասափել եմ `
Սարսափում եմ ես լոկ հիմա`
Միայն հիմա՛, երբ չգիտեմ`
Դու եղե՞լ ես, կա՞ս, թե չկաս,
Միայն հիմա՛, երբ զգու՛մ եմ,
Հասկանո՛ւմ եմ ու սարսափու~մ,
Թե առանց քեզ, իմ կորա~ծս,
Այս աշխարհի ինչն է պակաս...

**Армине** » 07 май 2009, 22:46

Մոր ձեռքերը

Այս ձեռքերը` մո՜ր ձեռքերը,
Հինավուրց ու նո՜ր ձեռքերը...
Ինչե՜ր ասես, որ չեն արել այս ձեռքերը...
Պսակվելիս ո՜նց են պարել այս ձեռքերը`
Ի՜նչ նազանքով,
Երազանքո՜վ:
Ինչե՜ր ասես, որ չեն արել այս ձեռքերը...
Լույսը մինչև լույս չեն մարել այս ձեռքերը,
Առաջնեկն է երբ որ ծնվել,
Նրա արդար կաթով սնվել:
Ինչե՜ր ասես, որ չեն արել այս ձեռքերը...
Զրկանք կրել, հոգս են տարել այս ձեռքերը
Ծով լռությա՜մբ,
Համբերությա՜մբ,
Ինչե՜ր ասես, որ չեն արել այս ձեռքերը...
Երկինք պարզված սյուն են դառել այս ձեռքերը,
Որ չփլվի իր տան սյունը`
Որդին կռվից դառնա տունը:
Ինչե՜ր ասես, որ չեն արել այս ձեռքերը...
Մինչև տատի ձեռք են դառել այս ձեռքերը,
Այս ձեռքերը` ուժը հատած,
Բայց թոռան հետ նոր ուժ գտած...
Քար են շրջել, սար են շարժել այս ձեռքերը...
Ինչե՜ր, ինչե՜ր, ինչեր չարժեն այս ձեռքերը`
Նուրբ ձեռքերը,
Սո՜ւրբ ձեռքերը:
...Եկեք այսօր մենք համբուրենք որդիաբար
Մեզ աշխարհում ծնաց, սնած,
Մեզ աշխարհում շահած, պահած,
Մեզնից երբեք չկշտացած,
Փոշի սրբող, լվացք անող,
Անվերջ դատող, անվերջ բանող
ա'յս ձեռքերը`
Թող որ ճաքած ու կոշտացած,
Բայց մեզ համար մետաքսի պես
խա՜ս ձեռքերը...

**Армине** » 23 июн 2009, 18:30

Ավելորդ անհավատություն

Քո անունո՛վ, Մարիա՜մ,
Քո անունով՝
Այստեղ նահանջում է ձմեռն արագ:
Ամառն առանց հերթի՝
Գարունի՜ց էլ առաջ,
Նպաստով է ապրում՝ քո անունով…

Եվ այստեղ կա մեկը քո անունով:
Ու երդվում եմ ես քեզ քո՛ անունով,
Որ ատում եմ մի քիչ
Եվ սիրում եմ նույնքան
Օտա՜ր այս աղջըկան՝ քո անունով:

Նա ինչպե՞ս է ապրում քո՛ անունով.
Ինքը դո՛ւ չես, և նա… քո անունո՞վ:
Ուստի ատում մի քիչ
Ու սիրում եմ նույնքան
Օտա՜ր այս աղջըկան քո անունով:

Ես կանչում եմ նրան քո անունով
Ու տանջում եմ ես ինձ քո՛ անունով,
Իսկ նա իմ տանջանքից չի հասկանում ոչի՜նչ.
Այսքա՜ն անհակացող՝ քո անունո՞վ:

Բայց կանչում եմ նրան քո անունով,
Կանչում այնպես, ինչպես մարդիկ հնում
Կանչում-կանչում էին ոգիներին բարի…
Ոգիդ չի՜ հայտնվում՝ քո՛ անունով:

Ուրեմն աշխարհումըս իրո՞ք չկա
Ու չի՞ լինում ո՛չ մի ոգի…

Ես ավելորդ անգամ, վա՛տ իմ,
Անհավա՛տ իմ,
Անհավատ եմ դառնում…քո՛ անունով:

**$violetta$** » 17 фев 2010, 12:29

Թելիկ-մելիկ առու,
Ուլունք-ուլունք մասուր...
Այցելության գալու
Անրջանքներ լազուր:

Թելիկ-մելիկ առու,
Ուլունք-ուլունք մասուր...
Տանջող տենչանք լալու,
Եվ սիրելու սարսուռ:

Թելիկ-մելիկ առու,
Ուլունք-ուլունք մասուր...
Մամուռի տակ՝ մի բուռ
Պատմության մասունք:

Թելիկ-մելիկ առու,
Ուլունք-ուլունք մասուր...
Լսեք հեռվից-հեռու
Տեսեք ի՞նչ եմ ասում: -

Չգա՞մ ձեզ պահ տալու
Ինչ որ ունեմ մաքուր,
Թելիկ-մելիկ առու,
Ուլունք-ուլունք մասուր..

**$violetta$** » 17 фев 2010, 12:30

ՂՈՂԱՆՋ ԱՎԵՏԻՍԻ

Հազար ութ հարյուր վաթսունինն թվին
Հայոց այգիներն ի՞նչ պտուղ տվին.
Հայոց արտերում ի՞նչ բերք էր հասել,-
ԴԺվար է ասել:

Սակայն այդ թվին Մայր Հայաստանի
Արգանդը եղավ սրբորեն բեղուն:
Մի մանուկ ծնվեց Լոռվա Դսեղում...
Նա հետո պիտի դառնա պատանի,
Եվ երիտասարդ, եւ այր իմաստուն,
Անբախտ Մարոյին լացով սպանի,
Մեր հառաչանքը հասցընի Աստծուն:
Մրմուռից դաղված նրա բերանով
Սարոյի նանը պիտի ողբ ասի,
Մսրա զորքի հետ Դավիթը խոսի,
Գիքորը կանչի. «Էստի՜ համեցեք...»:
Նա պիտի երգի՝ ինչ է կամեցել
Իր մոխրակալած-հրակեզ հոգին
Եվ՝ որքան տրտում-նույնքան կենսագին՝
Տարիներ հետո նա պիտի դառնա
Մի Ժողովրդի ազնիվ կենսագիր...
Միեւնույն թվին, Լոռուց շատ հեռու՝
Անատոլուի խավար խորքերում
Մեկ ուրիշ մանուկ լույս աշխարհ եկավ:
Մինչ հայրը նրա՝ Գեւոն կոշկակար,
Գոգնոցը հանեց, արխալուղ հագավ,
Հարեւան-դրկից՝ մի-մի շիշ օղով՝
Նրա տուն մտան՝ աչքալուսանքի:
Հետո հերթն եկավ կանանց հոսանքի.
Մի թաս խավիծով կամ ձվածեղով՝
Ծննդկանի շուրջ նստեցին նրանք՝
Որդուն մաղթելով արեւշատություն,
Նորատի մորը՝ շուտ ապաշխարանք,
Աղվորիկ մի հարս,
Բարի տատություն...
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . .
Երեւի այդօր-
Եթե ոչ մարդկանց,
Գեթ ամենալուր եւ ամենազոր բնության համար-
Տոն էր անսովոր.
Չէ որ նա գիտեր, թե ում է ծնել,
Լսում էր չէ որ,
Թե ինչ նվագներ եւ ինչ անհամար,
Ինչ հայաշխարհիկ երգեր են հնչում
Այդ երկու թխլիկ նորածինների
Դեռ ոչինչ չասող առաջին ճիչում...

Երեւի այդօր ցերեկը ձգվեց՝
Քնից նոր զարթնած կտրիճի նման,
Իսկ ստվերները՝
Հարված սպասող շնիկների պես պոչերը քաշած՝
Լուռ կծկըվեցին...
Երեւի ահեղ ջրվեԺներն այդօր
Հոսեցին անձայն, ինչպես նկարում,
Եվ լույսը երգեց,
Քարը պար եկավ...

Անատոլուի ավազուտներում երեւի այդօր
Մարդիկ-քնի մեջ-ըմպեցին զովը Լոռվա ձորերի,
Ջահել այրու պես ծարավ արտերը եւ այգին պապակ
Հագուրդ ստացան կրքոտ Դեւբեդի ջրից անապակ...
Իսկ Լոռվա ձորում քուն մտած մարդկանց
Երազ այցելեց,
Մի հրաշալի՜ց-անսովո՜ր երազ.
Հարավից չված հազարան մի հավք,
Սոխակի ձայնով-ուԺով անգըղի,
Աքլորների հետ լուսայգ շեփորեց կտուրներն ի վար,
Հետո դարավոր կաղնու փչակը կտցով քչփորեց
Եվ-մե՜կ էլ հանկարծ-
Իր կտցի վրա այնտեղից հանեց
Շողեր ծալծըլված,
Շողեր դարսիդարս՝
Օձունի վանքի Շարակնոցի պես:
Մինչ այդ շողերը, ծալ-ծալ բացվելով,
Հենց այն է պիտի-ծլընգ հա՜ ծլընգ-զնգային կարմիր,
Հազարան հավքը հրթիռվեց-գնաց՝
Վերեւ սուրացող ասուպի նման,
Եվ...թառե՞ց արդյոք Լուսաստղի վրա,
Թե՞ ինքը դարձավ Լուսաստըղ մի նոր...

...Երեւի այդօր-քանի՜ դար հետո-
Երկինք ու երկիր հաշտվեցին նորից...
...Երեւի այդօր-քանի՜ դար հետո-
«Հայաստան» բառից պոկվեցին-ընկան
«Ռուսա»-ն ու «Տաճկա»-ն...

Միշ՛տ էլ սիրածին պատահաբար են պատահում կյանքում
Ու հրաժեշտ են տալիս սիրածին անհրաժեշտաբա՜ր...

Թե կուզես՝ լռի՛ր։
Թե կուզես՝ ոռնա՜,
Թե կուզես՝ ծամիր սեփական լեզուդ,
Թե կուզես՝ խցիր բերանըդ բարձով,
Թե կուզես՝ ոտքով հարվածիր բարձին.
Հավատացյալ ես՝ հայհոիր աստծուն,
Հավատացյալ չես՝ աստծուն հավատա.
Թե կուզես՝ ուզիր է՛լ չուզել - իզո՜ւր,
Թե կուզես՝ ուզիր է՛լ չապրել - իզո՜ւր...
Ու, եթե կուզես, ապրելն այս է հենց,
Եվ սերն իսկական հենց այս է որ կա.

- Պատահաբար ես պատահում կյանքում,
Անհրաժեշտաբար հրաժեշտ տալիս...

ՊԱՐՈՒՅՐ ՍԵՎԱԿ 1962

ՄԻԱՆԳԱՄԻՑ
Ասում են, թե միանգամից կեանքում ոչի՜նչ չի կատարվում.
Միանգամից ո՛չ մի կարպետ և ո՛չ մի գորգ չի պատռվում,
Միանգամից բերդ չի շինվում ու չի քանդվում միանգամից,
Միանգամից ձյուն չի գալիս և չի փչում անգամ քամին։

Մի՛րգ չի հասնում միանգամից, ո՜ւր մնաց թէ՝ խելօքանան,
Զո՛յգ չեն կազմում միանգամից, ո՜ւր մնաց թէ՝ երեքանան։
Միանգամից չեն կշտանում և չեն զգում ջրի կարիք,
Ո՞չ այսօրն է անցեալ դառնում, ո՛չ էլ վաղն է դառնում գալիք։

Այս ամենը ճիշտ է, հարկա՛վ,
Հենց այսպս է, ինչպես որ կայ։
Սակայն եթե իմ կեանքի մեջ գէթ հարցնեին մի՛ անգամ ինձ,
Թե ես ի՞նչ եմ գերադասում
Ու երազում։
Ես կասեի.
Ինչ լինում է՝ թող որ լինի միանգամի՜ց...

**$violetta$** » 17 фев 2010, 12:31

ՔԻՉ ԵՆՔ ԲԱՅՑ ՀԱՅ ԵՆՔ

Մենք քիչ ենք սակայն մեզ հայ են ասում։
Մենք մեզ ո՛չ ոքից չենք գերադասում։
Պարզապես մենք էլ պի՛տի ընդունենք
Որ մե՛նք միայն մենք Արարատ ունենք
Եվ որ այստեղ է՝ բարձրիկ Սեւանում
Երկինքը իր ճիշտ պատճենը հանում։
Պարզապես Դավիթն այստեղ է կռվել։
Պարզապես Նարեկն այստեղ է գրվել։
Պարզապես գիտենք ժայռից վանք կերտել
Քարից շինել ձուկ եւ թռչուն՝ կավից
Ուսուցմա՛ն համար եւ աշակերտել
եղեցկի՛ն
Բարու՛ն
Վսեմի՛ն
Լավին
Մենք քիչ ենք սակայն մեզ հայ են ասում։
Մենք մեզ ոչ մեկից չենք գերադասում
Պարզապես մեր բախտն ուրիշ է եղել
Պարզապես շատ ենք մենք արյուն հեղել.
Պարզապես մենք մեր դարավոր կյանքում
Երբ եղել ենք շատ
Ու եղել կանգուն
Դարձյա՛լ չենք ճնշել մեկ ուրիշ ազգի
Ո՛չ ոք չի տուժել զարկից մեր բազկի։
Եթե գերել ենք՝
Լոկ մեր գրքերով.
Եթե տիրել ենք՝
Լոկ մեր ձիրքերով
Պարզապես մահն է մեզ սիրահարվել
Իսկ մենք ինքնակամ նրան չենք տրվել։
Ու երբ ճարահատ մեր հողն ենք թողել՝
Ուր էլ որ հասել որտեղ էլ եղել
Ջանացել ենք մենք ամենքի՛ համար.
Շինել ենք կամուրջ
Կապել ենք կամար
Ամեն տեղ հերկել
Հասցրել բերքեր
Ամենքին տվել մի՛տքառա՛ծ երգե՛ ր՝
Պաշտպանել նրանց հոգեւոր ցրտից
Ամեն տեղ թողել մեր աչքից՝ ցոլանք
Մեր հոգուց՝ մասունք
Եւ նշխար՝ սրտից

Մենք քիչ ենք այո՛ բայց կոչվում ենք հայ -
գիտենք դեռ չանցած վերքերից տնքալ
Բայց նոր խնդությամբ ցնծալ ու հրճվել.
գիտենք թշնամու կողը մխրճվել
Ու բարեկամին դառնալ աջակից.
Դուրս գալ մեզ արված բարության տակից՝
Մեկի փոխարեն տասն հատուցելով
Հօգուտ արդարի եւ արեգակի
գիտենք քվեարկել մեր կյանքով նաեւ
Բայց թե կամենան մեզ բռնի վառել՝
Մենք գիտենք մխա՛լ - եւ կրակ մարել.
Իսկ եթե պետք է խավարը ցրել՝
գիտենք մոխրանալ որպես վառ կերոն.
Եւ գիտենք նաեւ մեզ կրքոտ սիրել
Բայց ուրիշներին միշտ էլ հարգելով

Մենք մեզ ոչ մեկից չենք գերադասում
Բայց մեզ էլ գիտենք -
Մեզ հայ են ասում։
Եւ ինչու՞ պիտի չհպարտանանք
Կա՛նք։ Պիտի լինե՛նք։ Ու դեռ – շատանանք

**$violetta$** » 17 фев 2010, 12:34

Ո՞Վ ԳԻՏԻ

Գուցե կյանքս ճիշտ չեմ ապրում, վերջն է եկել, ո՞վ գիտի
Մի շտապիր պախարակել, գլխի գալիքն ո՞վ գիտի
Երբ ջահել ենք, չենք հասկանում, որն է ճիշտը, ո՞վ գիտի
Գուցե գինին մի բան ասի, փորձեմ, թեեւ ո՞վ գիտի

Քանի տարբեր ճամփեք ունեմ, ճամփի վերջը ո՞վ գիտի
Որով գնամ, որը թողնեմ, լավն ու վատը ո՞վ գիտի
Երգիս մեջ եմ վիշտս խեղդում, սրտիս տաղերն ո՞վ գիտի
Կողքից կյանքս հեշտ է թվում, հոգուս դարդերն ո՞վ գիտի

Ինչի համար աշխարհ եկա, կյանք ապրեցի, ո՞վ գիտի
Մի՞թե ճիշտ է գինու թասում օրը վառել, ո՞վ գիտի
Հարցեր ունեմ հազար տեսակ, պատասխաններն ո՞վ գիտի
ՏԵՐ ԻՄ, ՏՈՒՐ ԻՆՁ ՄԻ ԱՊԱՍՏԱՆ, ԲԱԽՏԻ ԽԱՂԵՐՆ Ո՞Վ ԳԻՏԻ