Մենք քիչ ենք‚ սակայն մեզ հայ են ասում

Մենք քիչ ենք‚ սակայն մեզ հայ են ասում։
Մենք մեզ ո՛չ ոքից չենք գերադասում։
Պարզապես մենք էլ պի՛տի ընդունենք‚
Որ մե՛նք‚ միայն մե˜նք Արարատ ունենք‚
Եվ որ այստեղ է՝ բարձրիկ Սեւանում‚
Երկինքը իր ճիշտ պատճենը հանում։
Պարզապես Դավիթն այստեղ է կռվել։
Պարզապես Նարեկն այստեղ է գրվել։
Պարզապես գիտենք ժայռից վանք կերտել‚
Քարից շինել ձուկ‚ եւ թռչուն՝ կավից‚
Ուսուցմա՛ն համար եւ աշակերտե˜լ
Գեղեցկի՛ն‚
Բարու՛ն‚
Վսեմի՛ն‚
Լավի˜ն...
Մենք քիչ ենք‚ սակայն մեզ հայ են ասում։
Մենք մեզ ոչ մեկից չենք գերադասում
Պարզապես մեր բախտն ուրիշ է եղել‚-
Պարզապես շատ ենք մենք արյուն հեղել.
Պարզապես մենք մեր դարավոր կյանքում‚
Երբ եղել ենք շատ
Ու եղել կանգուն‚
Դարձյա՛լ չենք ճնշել մեկ ուրիշ ազգի‚
Ո՛չ ոք չի տուժել զարկից մեր բազկի։
Եթե գերել ենք՝
Լոկ մեր գրքերով.
Եթե տիրել ենք՝
Լոկ մեր ձիրքերով...
Պարզապես մահն է մեզ սիրահարվել‚
Իսկ մենք ինքնակամ նրան չենք տրվել։
Ու երբ ճարահատ մեր հողն ենք թողել՝
Ու˜ր էլ որ հասել‚ որտեղ էլ եղել‚
Ջանացել ենք մենք ամենքի՛ համար.
Շինել ենք կամուրջ‚
Կապել ենք կամար‚
Ամե˜ն տեղ հերկել‚
Հասցրել բերքեր‚
Ամենքի˜ ն տվել մի՛տք‚ առա՛ծ‚ երգե՛ ր՝
Պաշտպանել նրանց հոգեւոր ցրտից‚-
Ամե˜ն տեղ թողել մեր աչքից՝ ցոլանք‚
Մեր հոգուց՝ մասունք‚
Եւ նշխար՝ սրտից...

Մենք քիչ ենք‚ այո՛‚ բայց կոչվում ենք հայ -
Գիտենք դեռ չանցած վերքերից տնքալ‚
Բայց նոր խնդությամբ ցնծալ ու հրճվել.
Գիտենք թշնամու կողը մխրճվել
Ու բարեկամին դառնալ աջակից.
Դուրս գալ մեզ արված բարության տակից՝
Մեկի փոխարեն տասն հատուցելով...
Հօգուտ արդարի եւ արեգակի
Գիտենք քվեարկել մեր կյանքով նաեւ...
Բայց թե կամենան մեզ բռնի վառել՝
Մենք գիտենք մխա՛լ - եւ կրա˜կ մարել.
Իսկ եթե պետք է խավարը ցրել՝
Գիտենք մոխրանալ որպես վառ կերոն.
Եւ գիտենք նաեւ մեզ կրքոտ սիրել‚
Բայց ուրիշներին մի˜շտ էլ հարգելով...

Մենք մեզ ոչ մեկից չենք գերադասում‚
Բայց մեզ էլ գիտենք -
Մազ հաեյ են ասում։
Եւ ինչու՞ պիտի չհպարտանանք...
Կա՛նք։ Պիտի լինե՛նք։ Ու դեռ - շատանա˜նք

ԱՂԱՉՈՒՄ ԵՄ

Աղաչում եմ,-
Մի՛ վրդովվեք, եթե ասեն
Փառասերին հենց փառասե՜ր,
Ո՛չ թե համեստ.
Սրիկային՝ հենց սրիկա՜,
Ո՛չ թե ազնիվ.
Հեռակային՝ հենց հեռակա՜,
Ո՛չ թե ներկա:

Աղաչում եմ,-
Մի՛ վախեցեք անկեղծ խոսքից.
Անկեղծ խոսքը չի սպանում,
Փակ խոցեր է միայն բանում։

Թե սոված եք և երեխա՝
Մի՛ վախեցեք լաց լինելուց.
Դե՜հ, քանի դեռ նա չի լալիս՝
Ծիծ չե՛ն տալիս։

Մի՛ վախեցեք
Ժանգոտ թասից ժանգ քերելուց.
Նա դրանից չի փչանա։

Մի՛ վախեցեք
Կեղծի մասին ճիշտ գրելուց.
Նա դրանից կքչանա։

Աղաչում եմ,-
Եվ թվաբա՜ն եղեք մի քիչ,
Բայց պայմանով այս ամոքիչ.
Ո՛չ թե ճշտին սուտ գումարեք,
Այլ բաժանեք սուտը ճշտին.
Ո՛չ թե վշտին գութ գումարեք,
Այլ բաժանեք գութը վշտին։
Եվ պարծեցեք ո՛չ թե հարցով.

Հպարտացեք լոկ լուծումով
Փակագըծի ճիշտ բացումով,
Մնացորդով
Ու քանորդով…

Աղաչում եմ,-
Եղեք նաև քիչ հոգեբան.

Եթե որդին տրտում երգով
Իր ծնողի մահն է սգում,
Աղաչում եմ, մի՛ ընդհատեք,
Ի՜նչ է թե նա… լա՛վ չի երգում…

Աղաչում եմ,-
Այս և նման այլ հարցերում
Երբևիցե ինձ չաղաչե՜լ…

ՍԱՐԴԱՐԱՊԱՏ

Երբ չի մնում ելք ու ճար,
Խենթերն են գտնում հնար:
Այսպէս ծագեց, արեգակեց
Սարդարապատի մարտը մեծ:

Զանգե՛ր, ղօղանջէք,
Սրբազան քաջերին կանչէք
Այս արդար պատից:
Սերունդնե՛ր, դուք ձեզ ճանաչէք
Սարդարապատից:

Աւարայրից ջանք առանք,
Այստեղ մի պահ կանգ առանք,
Որ շունչ առած՝ շունչերնիս տանք
Սարդարապատի պատի տակ:

Զանգե՛ր, ղօղանջէք,
Սրբազան քաջերին կանչէք
Այս արդար պատից:
Սերունդնե՛ր, դուք ձեզ ճանաչէք
Սարդարապատից:

Բայց մենք չընկանք, մենք միշտ կանք,
Մենք չհանգանք, դեռ կը գանք՝
Երբ տան զանգը, ահազանգը՝
Որ մեր հոգու պարտքը տանք:

Զանգե՛ր, ղօղանջէք,
Սրբազան քաջերին կանչէք
Այս արդար պատից:
Սերունդնե՛ր, դուք ձեզ ճանաչէք
Սարդարապատից:

ՔՄԾԻԾԱՂ

Ամենից դժվար բանը սիրելն է:
Իսկ ոտներիցըս բարի բա՞ն - չկա՜:
Իրենց շարժումով, որ քայլ է կոչվում,
Նրանք ուզում են հենց ա՛յն կրճատել,
Ինչի անունը տարածություն է,
Հեռավորությո՜ւն,
Որ և մեր միջև
Ձգվել է իբրև մի մե՜ծ քմծիծաղ:

Խավարի համար պատասխանատուն
Իմ մտքերը չեն,
Այլ իմ աչքերը,
Որ քեզ են ուզում կենդանացընել:

Եվ բույնն աստղերի ոչ թե երկինքն է,
Այլ խոտն ու թուփը,
Եվ իմ քայլերով
Խրտնեցնում եմ ես նիրհած աստղերին.
-Իմ չարությունը արդարացի է:

Կա գիշերային ինչ-որ մի թռչուն,
Որ քրքիջով է միշտ արդարացնում
Իր գոյությունը և մթան կյանքը:
Ես, ի՜նչ է, չկամ թռչունի չա՞փ էլ:

Ու տուն եմ գալիս՝
Իմ բույնն եմ դառնում,
Որ արդարացնեմ իմ գոյությունը:
Խրտնած աստղերը նորից թառում են խոտին ու թփին,
Քաղաքավարի «շնորհակա՜լ եմ» ասում ոտքերիս,
Բարի՛ ոտքերիս,
Որ ուզում էին սրտանց կրճատել
Ա՛յն,
Ինչ կոչվում է հեռավորություն,
Եվ ինչ մեր միջև ձգվում է իբրև մի մե՜ծ քմծիծաղ:

Բայց թռչունի չափ ես չկա՛մ իրոք.
Ես թևե՛ր չունեմ,
Եվ անկարող եմ նաև քրքըջալ
(Քրքիջի համար ո՜ւժ է հարկավոր):

Եվ իմ քրքիջը հազիվ դառնում է… նո՛ւյնպես քմծիծաղ...

.

Դու...երկու տառ...Դու...հասարակ մի դերանուն...

ԵՐՋԱՆԻ՛Կ ԵՂԻՐ, ԴԱՎԱՃԱՆ ԻՄ ՍԵՐ
Իմ դատաստանը ես եմ կայացրել, ինձ մի մեծ պատիժ ու աչքերիդ դեմ,
Բայց եթե անգամ ինքս ինձ հարցնեմ ո՞ր մեղքիս համար, անշուշտ կլռեմ,
Ուսերս թափ տալով, կպատասխանեմ՝ ես ի՞նչ իմանամ.
Ու իրականացնողը դու ես լինելու, կգնդակահարես հարսանեկան քո հրավիրատոմսով:
Ես կգամ անխոս քո հարսանիքին,
Դու անհոգ եղիր, երբեք ցույց չեմ տա, թե ով եմ եղել, թե ով ես եղել դու:
Ես չեմ հարբի շատ, որ կարողանամ աչքովս տեսնել ոնց են տանում քեզ,
Իսկ երբ կհանեն ձեր տանից արդեն հարսի շորերով,
Ես մեղմիկ ձայնով, սիրուս պես հզոր, սիրով լի սրտով կօրհնեմ ձեր կյանքը,
Կանաչ ճանապարհը...
Բայց ես էլ կգամ քո կողմից խնամի,
Իսկ երբ փեսացուդ հարցնի՝ ես ո՞վ եմ,
Հուզմունք ու թախիծ մեջդ կպահես, կարող ես արդեն այդպես էլ ասել՝
Չգիտեմ ո՞վ է, ես ի՞նչ իմանամ:
Իսկ երբ ներս կմտնեն սպիտակ վարդերով զարդարված հարսանյաց սրահը,
Բոլորը կգոչեն՝ շնորհավոր նորապսակներին, ես էլ կգոչեմ,
Կենաց կխմեն, ես էլ կխմեմ,
Համբույր կգոչեն, դու բոլորից զիլ իմ ձայնը կլսես, ես էլ կգոչեմ:
Իսկ երբ կհնչի հարսի փեսայի պարն ավանդական, ձեր երկուսի հետ ես էլ կպարեմ,
Գեթ մի անգամ երազանքս իմ, լոկ մի անգամ հարսի շորերով ես քո հետ պարեմ,
Թեկուզ և արդեն ես ո՞վ եմ:
Իսկ երբ հուզմունքից չդիմանամ, լացեմ ու խնդամ,
Ու երբ փեսացուդ հարցնի նորից, թե ինչո՞ւ եմ ես այդքան շատ հարբել,
Կասես հարբած չէ, խենթ է, խելագար:
Իսկ երբ նվիրեն նվերներն արդեն, ամենավեջում ես կմոտենամ քեզ
Ու կնվիրեմ քեզ համար վաղուց առած ու պահած, մեր նշանդրեքի մատանին մոռացված,
Ու մի երկու խոսք կասեմ քեզ համար, քեզ համար էր սա, թող քեզ էլ լինի:
Իսկ ամենավերջում ձեր հարսանիքի, որ արանձնանաք վայելելու ձեր գիշերը իմ երազած,
Չմոռանաս ինձ, մի պահ կմոտենաս ձեր պատուհանին, կտեսնես հեռվում ճրագ է վառվում,
Դա իմ սիրտն է, որ լուսնի պես հզոր քո սիրած տղան ինչպես է դարձել մի թույլ մոմի լույս,
Որ հանկարծ մոտենա քո փեսացուն քեզ, զարմացած կասի՝ տեՙս ինչ գեղեցիկ, նուրբ մոմի լույս է,
Կասես՝ դա լուսին էր հզոր, այսօր մոմ դարձած, այրվում է մարմանդ ու հանգչում դանդաղ:
Իսկ երբ կգրկի մարմինդ իմ շոյած, դու շուտ կքաշես վարագույրը, որ ես չտեսնեմ,
Ինչպես է վայելում իմ երազանքս չեղած մի օտար:
Իսկ արավոտյան կմնաս իր գրկում, հանկարծ կտեսնես քո առաստաղին
Իմ այրված սրտի՝ չայրված, ոսկե տառերով գրված, արևի շողից հավերժ փայլատակող խոսքերս հիշատակ.
Երջանի՛կ եղիր, դավաճան իմ սեր...
Եթե կյանքում ամուսնանամ, աղջիկ ունենամ, անունը կդնեմ քո անունը: